Czynniki zagrożeń zawodowych
OBCIĄŻENIA MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWE

 

Ograniczanie obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego osób wykonujących inspekcje ręcznych gaśnic pożarowych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2022 str. 15-19

KAMIL ŁĄGIEWKA

Podstawowym celem posiadania sprzętu gaśniczego jest możliwość wykorzystania go zawsze i wszędzie tam, gdzie zachodzi taka potrzeba, co wiąże się z koniecznością stałego utrzymywania go w nienagannym stanie technicznym. Prawidłowa inspekcja tego sprzętu składa się z kilku czynności i wymaga m.in. podnoszenia gaśnic ważących od kilku do kilkunastu kilogramów. Do tej pory osoba wykonująca inspekcję była zmuszona do podniesienia gaśnicy z podłoża, następnie – do podniesienia jej na wysokość głowy i obrócenia w taki sposób, aby móc sprawdzić, czy gaśnica nie jest uszkodzona od spodu (a w przypadku gaśnicy proszkowej – czy proszek, który się w niej znajduje, nie jest zbrylony). Wymaga to użycia znacznej siły fizycznej i obciąża kręgosłup pracownika, a tym samym zmniejsza efektywność oraz dokładność pomiarów podczas wykonywania tego zadania. Dodatkowo czynność podnoszenia gaśnicy odbywa się w pozycji nienaturalnej dla człowieka, czego konsekwencją może być uraz układu mięśniowo-szkieletowo, który wymaga długotrwałego leczenia, a niekiedy ma nieodwracalne skutki zdrowotne. Narażenie na tego typu urazy można jednak ograniczyć poprzez zastosowanie wieszaka obrotowego do gaśnic, zaprojektowanego przez autora niniejszego artykułu. To rozwiązanie zapewnia pracownikowi przeprowadzającemu inspekcję gaśnic większe bezpieczeństwo w porównaniu z tradycyjnym sposobem, ponieważ eliminuje konieczność ich ręcznego podnoszenia z poziomu podłogi i trzymania w rękach podczas całego procesu kontroli.

 

 

 

DOI: 10.54215/BP.2022.09.23.Lagiewka



Ergonomiczne strategie interwencyjne na stanowiskach pracy biurowej
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2022 str. 11-15

prof. dr hab. inż. Danuta Roman-Liu (ORCID: 0000-0001-7836-8516) Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Jedną z podstawowych metod przeciwdziałania występowaniu nadmiernych obciążeń na stanowisku pracy są interwencje ergonomiczne. Celem artykułu jest przedstawienie strategii interwencyjnych, zapobiegających rozwojowi dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, w odniesieniu do stanowisk pracy biurowej. Zaprezentowano strategie pozwalające na optymalizację pozycji ciała podczas pracy oraz ograniczenie czasu pracy w pozycji siedzącej.

 

DOI: 10.54215/BP.2022.04.9.Roman-Liu



Ograniczanie obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego przez zastosowanie wybranych urządzeń wspomagających przemieszczanie ładunków
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2021 str. 14-17

dr Tomasz Tokarski Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Dzięki zastosowaniu odpowiednich urządzeń wspomagających podnoszenie i przenoszenie ładunków można wyraźnie zmniejszyć obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego. Jest to o tyle ważne, że z każdym rokiem przybywa pracowników po 55. roku życia, którzy dysponują mniejszą siłą mięśniową w porównaniu z osobami w młodszym wieku, a pracodawcy muszą dostosować warunki pracy osób starszych do ich możliwości psychofizycznych. W artykule przedstawiono wybrane urządzenia wspomagające podnoszenie i przenoszenie ładunków oraz zasady ich doboru z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i możliwości pracowników.

 

DOI: 10.54215/BP.2021.12.9.Tokarski



Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu dolegliwości odcinka szyjnego kręgosłupa
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2021 str. 12-16

mgr MARZENA MALIŃSKA, mgr ERNEST WIŚNIEWSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Dolegliwości odcinka szyjnego kręgosłupa stanowią poważny problem w populacji osób pracujących. Są od wielu lat niezmiennie jedną z głównych przyczyn absencji chorobowej Polaków, generując ogrom kosztów związanych z rosnącymi wydatkami na opiekę zdrowotną i niezdolność do pracy. W artykule przedstawiono analizę piśmiennictwa dotyczącego skuteczności ćwiczeń ukierunkowanych  na profilaktykę oraz leczenie dolegliwości odcinka szyjnego kręgosłupa. Mając na uwadze również praktyczny aspekt przygotowano zestawy ćwiczeń fizycznych dla osób uskarżających się na tego typu dolegliwości.

 

 

DOI: 10.5604/01.3001.0014.8770



Ergonomia pracy a schorzenia narządu ruchu wśród lekarzy stomatologów
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2018 str. 22-26

dr Natalia Kuciel, dr Iwona Demczyszak, dr hab. Edyta Sutkowska, dr Michał Sokołowski, dr Justyna Mazurek Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Katedra i Zakład Rehabilitacji mgr Katarzyna Kaczmarz Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Wydział Nauk o Zdrowiu mgr Jan Lurbiecki Therapiezentrum Lurbiecki, Dorsten, Niemcy

Stomatolodzy w trakcie pracy narażeni są na wiele czynników wpływających negatywnie na stan układu ruchu. Głównym z nich jest statyczny charakter pracy spowodowany przyjmowaniem wymuszonej pozycji ciała.

Celem artykułu było wykazanie zależności pomiędzy stosowaniem zasad ergonomii w pracy zawodowej lekarzy stomatologów, a występowaniem schorzeń narządu ruchu. Ponadto ocenie poddano znajomość zasad ergonomii stomatologicznej w tej grupie. Na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych wśród 79 stomatologów dokonano oceny znajomości i stosowania zasad ergonomii pracy oraz występowania dolegliwości w obrębie narządu ruchu. Jedynie 4% stomatologów robiło przerwę w pracy po każdym pacjencie, natomiast aż 18% pracowało bez przerw. Zdecydowana większość (84%) stomatologów podczas wykonywania zabiegu stomatologicznego przyjmowała pozycje siedzącą. Z asystą pracowała ponad połowa (54%) lekarzy stomatologów. Wśród osób, które odczuwają ból kręgosłupa w odcinku szyjnym ponad połowa, bo 54% osób pracowało w pozycji z szyją pochyloną w prawo.

Większość zasad ergonomii stosowana jest nieprawidłowo, dlatego powinny być one dopasowywane indywidualnie do konkretnego stomatologa, z uwzględnieniem jego możliwości fizycznych, geometrii środowiska pracy, zakresu wykonywanych czynności, a także osobistych upodobań.



Zagrożenia dla zdrowia w pracy sprzedawcy w handlu detalicznym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2018 str. 16-19

dr Elżbieta Łastowiecka-Moras Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W branży handlowej w Polsce pracuje 3,6 mln osób, czyli 26% ogółu pracujących. Blisko dwie trzecie pracowników handlu stanowią kobiety. Sektor oferuje również wiele miejsc pracy dla osób młodych, dopiero wchodzących na rynek pracy, oraz dla osób o niższych kwalifikacjach.

Zawód sprzedawcy należy do grupy zawodów usługowych. Obciążenie pracownika zatrudnionego na stanowisku sprzedawcy w handlu detalicznym zależy zarówno od branży sklepu, zakresu wykonywanych czynności, warunków pracy, jak i wielkości jednostki handlowej. W dużych placówkach istnieje podział zadań pomiędzy poszczególnych pracowników. W mniejszych sklepach jeden pracownik musi umieć wykonywać wszystkie lub większość czynności. Typowe dla pracy sprzedawców rodzaje obciążeń, a więc podnoszenie i przenoszenie dużych ciężarów, wykonywanie pracy w wymuszonej pozycji ciała, powtarzalność ruchów oraz towarzyszący pracy stres są przyczyną wielu zmian chorobowych, zwłaszcza w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego, układu krążenia i układu nerwowego.



Wybrane aspekty organizacji pracy z wykorzystaniem maszyn ręcznych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2017 str. 18-22

dr inż. Andrzej Dąbrowski Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wybrane aspekty dotyczące organizacji pracy na stanowiskach pracy wyposażonych w maszyny ręczne. Uwzględniono wymagania prawne i dobre praktyki oraz opisano różne rozwiązania techniczne. Scharakteryzowano problemy związane z doborem maszyn oraz ich obsługą i konserwacją. Odwołując się do wyników przeprowadzonych badań wskazano, że ze względu wzrost grupy starszych operatorów istotny jest także właściwy dobór pracowników do rodzajów wykonywanych prac oraz zmniejszenie obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego kończyn górnych z powodu zmniejszających się możliwości fizycznych tej grupy pracowników.



Ocena ryzyka na stanowisku pracy powtarzalnej z zastosowaniem metody OCRA
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7/2017 str. 16-20

mgr inż. Patrycja Łach Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy dr hab. inż. Danuta Roman-Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule zaprezentowano praktyczne zastosowanie metody OCRA, służącej do oceny ryzyka podczas wykonywania czynności powtarzalnych za pomocą kończyn górnych. Dokonano oceny ryzyka pojawienia się dolegliwości mięśniowo-szkieletowych na stanowisku montażowym.
Umiejętnie wykonywana ocena obciążenia na stanowiskach pracy powtarzalnej tak, aby możliwe było identyfikowanie i redukowanie ryzyka pojawienia się dolegliwości, będących konsekwencją tej pracy, ma duże znaczenie – istnieje bowiem wiele stanowisk, na których konieczne jest powtarzanie tych samych czynności.



Ograniczanie obciążenia mięśniowego wynikającego z pracy powtarzalnej – przegląd badań dotyczących rozwiązań organizacyjnych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2017 str. 8-11

mgr inż. Patrycja Łach dr hab. inż. Danuta Roman-Liu, prof. nadzw. CIOP-PIB Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Praca monotypowa jest powszechna w wielu gałęziach przemysłu. Powtarzające się sekwencje ruchów angażują tylko wybrane grupy mięśniowe, co prowadzi do wzrostu poziomu obciążenia pracą. Natomiast nadmierne przeciążenie mięśni jest istotnym czynnikiem decydującym o rozwoju dolegliwości oraz schorzeń kończyn górnych. Dlatego ważne jest, aby identyfikować czynniki podnoszące poziom obciążenia oraz próbować ograniczać ich wpływ zarówno przez odpowiednio zaprojektowane stanowisko pracy, jak i organizację czasu pracy.

W artykule przedstawiono przegląd badań dotyczących rozwiązań organizacyjnych na stanowiskach pracy powtarzalnej, mających na celu poprawę warunków pracy i zminimalizowanie ryzyka pojawiania się dolegliwości bólowych oraz schorzeń mięśniowo-szkieletowych.



Dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego u pracowników zatrudnionych w budownictwie
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2016 str. 8-11

mgr Marzena Malińska dr med. Joanna Bugajska Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących częstości występowania oraz nasilenia dolegliwości bólowych ze strony układu mięśniowo-szkieletowego u pracowników zatrudnionych w budownictwie. Badania kwestionariuszowe przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. W badaniach wzięło udział 600 mężczyzn w wieku 20-65 lat (34,9±13,7) zatrudnionych w budownictwie. Ocena dolegliwości mięśniowo-szkieletowych została przeprowadzona przy pomocy kwestionariusza NMQ (Nordic Musculoskeletal Questionnaire) uzupełnionego o skalę VAS. Najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami układu mięśniowo-szkieletowego były: bóle kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym i szyjnym kręgosłupa, stawów ramiennych oraz odcinka piersiowego kręgosłupa. Istotnie statystycznie częściej na występowanie tych dolegliwości uskarżali się pracownicy 50+ w porównaniu do pracowników młodych (p≤0,05).



Zapobieganie rozwojowi dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w populacji pracowników starszych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2015 str. 18-21

dr hab. Danuta Roman-Liu, prof. nadzw. CIOP-PIB Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z rozwojem dolegliwości mięśniowo-szkieletowych (MSDs). Przedstawiono przyczyny rozwoju MSDs, model ich rozwoju uwzględniający ekspozycję, czyli obciążenie uwarunkowane stanowiskiem pracy; dawkę czyli obciążenie na poziomie struktur wewnętrznych, pojemność odpowiadającą możliwościom fizycznym pracownika oraz odpowiedź, która jest bezpośrednim elementem modelu, od którego zależy rozwój dolegliwości. Przedstawiono wybrane dane prezentujące  MSDs u pracowników UE (27) w różnych grupach wiekowych, wartości siły prostowania kolana w populacji osób starszych, a także zmiany w wartościach maksymalnej siły prostowania kolana, jakie objawiają się pod wpływem treningu siłowego. Jako podsumowanie przedstawiono stwierdzenie, iż przeciwdziałanie zmianom funkcjonalnym w układzie mięśniowo-szkieletowym zachodzącym wraz z wiekiem może odbywać się przez dostosowanie stanowisk pracy do możliwości osób starszych, a także za pomocą realizacji programów rehabilitacji osób starszych i z niepełnosprawnościami.



Ocena ryzyka dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego mechanika pojazdów samochodowych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7/2014 str. 8-11

dr inż. Joanna Rut mgr inż. Anna Pytel Politechnika Opolska Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki Instytut Organizacji Procesów Wytwórczych Katedra Inżynierii i Bezpieczeństwa Pracy

W artykule przedstawiono ocenę obciążenia układu ruchu pracowników wykonujących pracę mechanika pojazdów samochodowych. Czynności wykonywane w trakcie pracy wiążą się z możliwością zaistnienia szeregu zagrożeń, a ponadto wymagają wiele wysiłku. Na podstawie badań przeprowadzonych w zakładach mechaniki samochodowej przedstawiono wyniki analizy obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego. Analizy, wykonane pod względem obciążeń i ciężkości pracy mechanika pojazdów samochodowych dostarczają wskazówek do działań, zmierzających do redukcji ryzyka związanego z dolegliwościami mięśniowo-szkieletowymi.



Profilaktyka dolegliwości mięśniowo-szkieletowych związanych z wykonywaną pracą – przykłady ćwiczeń fizycznych (2)
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2014 str. 7-11

mgr Marzena Malińska Mirosław Smirnow Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule podjęto kontynuację tematyki poruszonej we wcześniejszej publikacji („BP” nr 3/2014) dotyczącej profilaktyki dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w zakresie prowadzonych w miejscu pracy działań promujących aktywność fizyczną. Omówiono korzyści wynikające z podejmowania aktywności fizycznej, doniesienia dotyczące wysiłku fizycznego w pracy zawodowej oraz wskazówki i zalecenia dotyczące podejmowania takiej aktywności. Szczególną uwagę zwrócono na stronę praktyczną – możliwą do podejmowania na poziomie indywidualnym. W tym celu przedstawiono tygodniowy plan treningowy oraz przykłady prostych ćwiczeń fizycznych możliwych do wykonania w miejscu pracy.



Profilaktyka dolegliwości mięśniowo-szkieletowych związanych z wykonywaną pracą – promocja aktywności fizycznej w miejscu pracy (1)
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2014 str. 25-29

mgr Marzena Malińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W niniejszym artykule opisano problem dolegliwości mięśniowo-szkieletowych związanych z wykonywaną pracą oraz przedstawiono zalecenia dotyczące profilaktyki tych dolegliwości w zakresie aktywności fizycznej. Zaprezentowano również programy promujące aktywność fizyczną w miejscu pracy oraz omówiono ich skuteczność.



Ocena obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i ryzyka rozwoju dolegliwości kończyn górnych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2012 str. 8-11

Dr Hab. Inż. Danuta Roman-Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiona główne czynniki biomechaniczne determinujące obciążenie kończyn górnych podczas wykonywania pracy, ze szczególnym uwzględnieniem prac powtarzalnych. Zarysowano także zasady oceny obciążenia mięśniowo-szkieletowego i ryzyka rozwoju dolegliwości mięśniowo-szkieletowych z zaprezentowaniem głównych metod stosowanych do tego typu oceny.



Profilaktyka dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w kontekście psychospołecznych aspektów pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2011 str. 12-15

Dr Med. Joanna Bugajska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Dr Dorota Żołnierczyk-Zreda Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Dr Katarzyna Hildt-Ciupińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule podjęto próbę holistycznego spojrzenia na problem zaburzeń mięśniowo-szkieletowych. Obecnie przypuszcza się, że wiele czynników może mieć wpływ na schorzenia w obrębie tego układu. Największe jednak ryzyko stwarzają czynniki psychospołeczne pracy. W związku z tym, opracowano zalecenia dotyczące organizacji środowiska psychospołecznego pracy w kontekście profilaktyki dolegliwości mięśniowo-szkieletowych.



Obciążenie i dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego a poziom wiedzy pracowników o ergonomii stanowiska komputerowego
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2010 str. 21-23

Mgr Inż. Paweł Bartuzi Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Podczas wykonywania pracy biurowej na stanowisku komputerowym często dochodzi do nadmiernego obciążenia i zmęczenia mięśni, co może prowadzić do powstawania dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego. Dlatego też, zarówno badanie występowania tych dolegliwości, jak również ocena obciążenia na stanowisku pracy mają bardzo duże znaczenie. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących występowania dolegliwości mięśniowo-szkieletowych oraz wyniki oceny obciążenia mięśniowo-szkieletowego, występującego na stanowiskach pracy z komputerem.



Ocena ryzyka rozwoju dolegliwości mięśniowo-szkieletowych z zastosowaniem metody REBA
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 11/2009 str. 12-15

Dr Hab. Inż. Danuta Roman-Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule opisano metodę REBA służącą wstępnej ocenie ryzyka rozwoju dolegliwości mięśniowo-szkieletowych. Zastosowanie metody REBA pozwala na identyfikację wysiłku fizycznego powiązanego z pozycją ciała podczas pracy, wywieraniem sił i wykonywaniem pracy powodującej obciążenie i zmęczenie, z uwzględnieniem obciążenia o charakterze powtarzalnym bądź statycznym. Metodę opisano na przykładzie pozycji przyjmowanych podczas czynności czyszczenia kanałów.


Narażenie na powstawanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w krajach Unii Europejskiej
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 11/2008 str. 16-20

Dr Hab. Inż. Danuta Roman-Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Artykuł przedstawia dane dotyczące zakresu narażenia różnych grup pracowników w krajach Unii Europejskiej na powstawanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych. Największe narażenie na większość czynników ryzyka występuje w rolnictwie, rybołówstwie, budownictwie oraz hotelarstwie. Największy odsetek pracowników narażony jest na wykonywanie powtarzalnych ruchów ramion i rąk, utrzymywanie niewygodnych pozycji ciała, wykonywanie pracy monotypowej oraz ponoszenie ciężkich przedmiotów. Mężczyźni w większym stopniu niż kobiety są narażeni na ekspozycję na męczące lub powodujące dolegliwości pozycje ciała oraz podnoszenie i przenoszenie ładunków.


Nadmierne obciążenie kręgosłupa uczniów tornistrami
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2007 str. 4-7

Mgr Aneta Grajda, Lek. Med. Zbigniew Kułaga Instytut "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka"

Nadmierne obciążenie kręgosłupa uczniów plecakami szkolnymi dotyczy większości dzieci stając się jedną z przyczyn wad postawy w wieku szkolnym. Artykuł poświęcony jest problematyce obciążenia dzieci tornistrami. Omówiono w nim wpływ nadmiernego obciążenia kręgosłupów dzieci, związek obciążenia z bólem pleców oraz sytuację w tym zakresie w Polsce, a także stanowisko w kwestii obciążenia dzieci w USA i Polsce.


Ocena obciążenia i zmęczenia układu mięśniowo-szkieletowego z zastosowaniem elektromiografii
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2007 str. 7-10

Mgr Inż. Paweł Bartuzi, Dr Hab. Inż. Danuta Roman-Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

"Elektromiografia (EMG) jest nieinwazyjną metodą oceny obciążenia i zmęczenia układu mięśniowo-szkieletowego, polegającą na rejestracji czynności elektrycznej mięśni. Artykuł ma na celu przybliżenie czytelnikowi tej metody badawczej jako niezbędnej do oceny obciążenia pracownika w kontekście wykonywanej pracy. W artykule omówiono właściwości i specyfikę pomiaru sygnału EMG, podano podstawowe informacje dotyczące aparatury badawczej niezbędnej do przeprowadzenia pomiarów z wykorzystaniem elektromiografii oraz przedstawiono sposób analizy mającej na celu ocenę obciążenia i zmęczenia mięśniowego, powstającego np. w wyniku wykonywania czynności pracy."


Lipoatrofia półkolista - nowa dolegliwość biurowa?
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2005 str. 20-22

Dr Inż. Zygmunt J. Grabarczyk, Dr Med. Joanna Bugajska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W krajach Europy Zachodniej od roku 1995 obserwuje się u pracowników nowoczesnych, skomputeryzowanych biur, zwłaszcza u kobiet, wzrost częstości występowania (lipoatrofii półkolistej) lokalnego zaniku podskórnej tkanki tłuszczowej na udach. W artykule przedstawiono charakterystykę i analizę potencjalnych przyczyn tej dolegliwości, warunki jej występowania oraz wskazano środki profilaktyczne.


Ocena obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego pracą fizyczną z wykorzystaniem programu komputerowego LIMB
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2005 str. 20-24

Dr Hab. Inż. Danuta Roman-Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Program LIMB składa się z dwóch części opisanych jako Ręczny transport ładunków i Praca kończyn górnych. Część Ręczny transport ładunków umożliwia policzenie dopuszczalnej siły dla czynności, w których zaangażowane jest całe ciało, jak: podnoszenie, ciągnięcie i pchanie w zależności od wartości parametrów opisujących warunki pracy. Część Praca kończyn górnych dotyczy takich czynności, w których zaangażowane są głównie kończyny górne. Część ta składa się z dwóch modułów Siła maksymalna oraz Praca powtarzalna. Moduł Siła maksymalna umożliwia wyznaczenie wartości maksymalnej siły podstawowych typów aktywności siłowej kończyny górnej (pchanie, podnoszenie, nawracanie, odwracanie, ścisk ręki, chwyt palcowy, chwyt boczny, chwyt szczypcowy) dla dowolnego położenia kończyny górnej, opisywanego za pomocą siedmiu kątów. Moduł Praca powtarzalna dostarcza wartości wskaźników obciążenia kończyny górnej (wskaźnik obciążenia cyklu oraz wskaźnik obciążenia pracą powtarzalną) wynikającego z wykonywania pracy opisanej wartościami określonych parametrów (długość fazy, liczba typów sił składających się na fazę, wartość względna lub bezwzględna każdego z typów sił).


Jak prawidłowo siedzieć?
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2005 str. 26-28

Mgr Inż. Joanna Kamińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule zaprezentowano zalecenia dotyczące pracy w pozycji siedzącej i siedzenia. W pierwszej części przedstawiono wymagania dotyczące siedzisk biurowych - ich wymiarów i regulacji. Omówiono też sposoby oceny siedzisk: porównanie parametrów siedziska z wartościami rekomendowanymi, dopasowanie siedziska do wymiarów antropometrycznych człowieka, subiektywną ocenę siedzisk przez osoby badane. W drugiej części podkreślono znaczenie wiedzy i świadomości pracownika oraz przedstawiono zalecenia osób pracujących w pozycji siedzącej pod kątem zapobiegania powstawaniu dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.


Zespoły przeciążeniowe kończyn górnych podczas pracy powtarzalnej na przykładzie pakowaczek
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2002 str. 4-8

Dr Joanna Bugajska, Lek. Elżbieta Łastowiecka Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Wartykule opisano najczęściej występujące zespoły przeciążeniowe kończyn górnych, będące rezultatem wykonywania pracy powtarzalnej. Jako przykład tego typu prac przedstawiono pracę pakowaczek ręcznych. Omówiono czynniki powodujące przeciążenie kończyn górnych podczas pracy oraz profilaktykę zespołów przeciążeniowych.


Zapobieganie ryzyku zawodowemu przy ręcznych pracach transportowych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2002 str. 13-14

Dr Tomasz Tokarski Centralny Instytut Ochrony Pracy

Na podstawie postanowień polskiego prawa i zaleceń dyrektywy UE przygotowano zasady zapobiegania ryzyku zawodowemu przy ręcznych pracach transportowych. Zasady te dotyczą prawidłowych sposobów podnoszenia i przenoszenia, przedstawiają technikę - pokaz prawidłowych metod podnoszenia i przenoszenia oraz służą także ich praktycznemu zastosowaniu w codziennej pracy i przy codziennych czynnościach poza pracą.


Metoda oceny pozycji przy pracy z wykorzystaniem rejestracji goniometrycznej
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2000 str. 20-23

Mgr Inż. Joanna Kamińska Dr Tomasz Tokarski Dr Inż. Danuta Roman-Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy

Główną przyczyną dolegliwości narządu ruchu poza zbyt dużym obciążeniem zewnętrznym oraz długim czasem wykonywania czynności jest niewłaściwa pozycja podczas pracy. Szczególnie groźne dla zdrowia jest wykonywanie czynności w pozycji wymuszonej (na przykład z powodu nieodpowiedniej budowy stanowiska), z pochylonym, czy skręconym tułowiem. Pozycje takie są bardzo niebezpieczne dla kręgosłupa- mięśnie podtrzymujące kręgosłup są zbyt słabe, aby utrzymać kręgosłup, w dyskach międzykrągowych i stawach kręgosłupa występują duże siły ściskające i tnące. Dotychczas opracowywane dokumenty normatywne zmierzają do określenia, jakie wartości kątów w stawach mogą być przyjmowane podczas pracy, a jakie sanie zalecane lub niedopuszczalne. Żadna ze stosowanych wcześniej metod nie umożliwiała jednak jednocześnie dokładnego pomiaru i możliwości oceny kątów w stawach. W związku z tym, opracowano metodę, która umożliwia zarówno dokładny pomiar, jak też analizę i ocenę pozycji podczas pracy. Metoda ta opiera się na rejestracji goniometrycznej pozycji ciała pracownika (kątów w stawach) oraz rejestracji metodą video innych parametrów (relacji przestrzennych w trakcie czynności roboczych). (...)


Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy. Zmęczenie układu mięśniowo-szkieletowego - stary problem cywilizacyjny...
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2000 str. 28-29

Prof. Krzysztof Kwarecki, Dr Danuta Liu, Dr Krystyna Zużewicz Zakład Ergonomii Centralny Instytut Ochrony Pracy

W poprzednim artykule naszego cyklu obiecaliśmy powrót do problemów ergonomii pracy personelu służby zdrowia. Zagadnienia zmęczenia fizycznego, bólów kręgosłupa wśród sfeminizowanego audytorium sympozjum „Blok Operacyjny” wzbudziły szczególne zainteresowanie. Praca pielęgniarki jest wysoce zróżnicowana pod względem obowiązków i wykonywanych czynności. Innemu obciążeniu podlega bowiem pielęgniarka zatrudniona tylko na zmianie rannej, innemu w trybie pracy zmianowej, obowiązki pielęgniarki - instrumentariuszki różnią się od obowiązków pielęgniarki odcinkowej oddziału terapii zachowawczej. Do obowiązków pielęgniarek mogą należeć czynności związane z wewnętrznym transportem chorych, wówczas pracy tej towarzyszy liczący się wysiłek fizyczny. Charakterystyczne dla zawodu pielęgniarki jest wykonywanie pracy w pozycji stojącej z częstym przemieszczaniem się z pomieszczenia do pomieszczenia. Szacuje się, że podczas 8-godzinnej pracy pokonuje ona dystans 4-7 km. Na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród pielęgniarek francuskich stwierdzono, że 16-24% czasu pracy spędzają one w pozycji stojącej, w przysiadzie lub z obciążonymi lub/i uniesionymi rękoma. Pozycja zgięcia ciała towarzyszy wykonywaniu wielu czynności pielęgnacyjnych. (...)


Dolegliwości kręgosłupa przyczyny i sposoby ochrony
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2000 str. 16-19

Mgr Inż. Joanna Kaminska, Dr Inż. Danuta Liu Centralny Instytut Ochrony Pracy

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, choroby narządu ruchu stanowiły w Polsce w 1998 roku 2,4%, uznanych chorób zawodowych. W roku 1996 na choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej leczonych było 0,6% zatrudnionych kobiet i 0,5% mężczyzn. Według danych z innych krajów zakres tego zjawiska jest znacznie szerszy. Stwierdzono na przykład, że około 23 milionów ludzi w USA cierpi z powodu dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, do których należą bóle mięśni, sztywność lub ich napięcie, drętwienie czy ograniczenie ruchomości w stawach. Wymienione dolegliwości, często występujące tylko czasowo, poprzedzają rozpoznanie choroby. Choroby i dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego (szczególnie kręgosłupa) są najczęściej rezultatem wieloletniego oddziaływania środowiska pracy i czynników związanych z aktywnością pozazawodową (np. prace domowe, w ogrodzie, długotrwała jazda samochodem). (...)


Ręczne podnoszenie i przenoszenie ładunków
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/1999 str. 5-8

Dr Tomasz Tokarski Mgr Inż. Joanna Kamińska Mgr Inż Adam Wittek Centralny Instytut Ochrony Pracy

Choroby narządu ruchu stanowią w Polsce około 2,5% uznanych chorób zawodowych. Są one rezultatem wieloletniego oddziaływania środowiska pracy i czynników związanych z aktywnością pozazawodową. Podczas pracy wiele czynności roboczych wymaga ręcznego podnoszenia lub przenoszenia przedmiotów o różnej masie i kształcie. Wykonywanie tych czynności obciąża układ ruchu człowieka i może powodować dolegliwości lub nawet urazy, dlatego istnieje na przykład tendencja do ochrony starszych pracowników przed wykonywaniem prac wymagających rozwijania znacznych sił mięśniowych. Również wartości obciążeń dopuszczalnych zalecane dla pracowników młodocianych są znacznie niższe od tych dla populacji dorosłych. Dla kobiet zaleca się zwykle mniejsze wartości dopuszczalne zmiennych charakteryzujących obciążenie niż dla mężczyzn, a dodatkowo przepisy prawne wymagają znacznego obniżenia tych wartości dla kobiet w ciąży. W celu określenia obciążenia pracownika w środowisku pracy niezbędne jest przeanalizowanie czynników charakteryzujących stanowiska pracy. (...)


Projektowanie czynności na stanowiskach pracy metodą ErgoMES
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/1999 str. 4-7

Mgr Inż. Joanna Kamińska Dr Hab. Inż. Danuta Roman-Liu Dr Tomasz Tokarski Centralny Instytut Ochrony Pracy

Schorzenia i dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego stanowią obecnie jedną z najważniejszych przyczyn niezdolności do pracy i ograniczenia aktywności zawodowej. Schorzenia te są dość powszechne i występują u ok. 90% osób po 50 roku życia, Wiele badań wskazuje na to, że ich przyczyną -oprócz zmian związanych z wiekiem - są też obciążenia wywołane aktywnością zawodową. Dlatego tak potrzebna jest ocena obciążenia układu ruchu na stanowiskach pracy. Do analizy tego obciążenia można wykorzystać metody doświadczalne i kliniczne, badania subiektywne czy techniki symulacji komputerowej. Nowa wizyjno-komputerowa metoda ErgoMES opracowana w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy łączy pomiary w warunkach naturalnych z modelowaniem komputerowym (szybkość, dokładność, łatwa analiza wyników). Metoda służy do symulacji czynności wykonywanych na stanowiskach pracy i ich szczegółowej analizy pod kątem obciążenia układu ruchu. Metoda nadaje się do oceny stanowisk już istniejących, ale zalecane jest wykorzystanie jej na etapie projektowania czynności pracy. Umożliwi to zaprojektowanie poprawnych ergonomicznie stanowisk pracy. (...)