Psychologia i socjologia pracy
PSYCHOLOGIA I SOCJOLOGIA PRACY

 

Nowe formy pracy – ich charakterystyka oraz związki z dobrostanem osób pracujących
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2022 str. 10-14

mgr ZOFIA MOCKAŁŁO , mgr PAULINA BARAŃSKA

Tempo ewolucji środowiska pracy zwiększa się – również pod względem form zatrudnienia. Zmiany te sprawiają, że współczesna definicja „pracy” odbiega coraz bardziej od tradycyjnej. W artykule omówiono różne koncepcje nowych form pracy, ich występowanie w ramach polskiego rynku pracy oraz możliwe skutki w kontekście psychospołecznych warunków pracy, dla zdrowia i samopoczucia osób pracujących.

 

 

 

DOI: 10.54215/BP.2022.09.22.Mockallo



Kompleksowa ocena psychospołecznych warunków pracy kierowców autobusów miejskich i dalekobieżnych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2022 str. 18-22

mgr Łukasz Kapica (ORCID 0000-0001-7423-0608) mgr Andrzej Najmiec (ORCID 0000-0002-7712-4488) dr hab. Łukasz Baka (ORCID 0000-0003-1173-9874) Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Celem badania przedstawionego w artykule była kompleksowa ocena psychospołecznych warunków pracy kierowców autobusów miejskich i dalekobieżnych. Badaniem objęto 500 kierowców autobusów z 52 różnych firm przewozowych. Narzędziem badawczym był Kopenhaski Kwestionariusz Psychospołecznych Warunków Pracy – COPSOQ II. Analizę przeprowadzono za pomocą testu t-studenta, w którym porównywano średnie wyników kierowców miejskich i dalekobieżnych. Przeprowadzone badanie wykazało, że kierowcy tych pojazdów nie stanowią jednorodnej grupy zawodowej pod kątem występujących zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy. Kierowcy autobusów miejskich mają wyższy poziom wymagań emocjonalnych i tempa pracy, różnią się także od kierowców autobusów dalekobieżnych pod kątem warunków organizacji pracy oraz poziomami stresu i dobrostanu.

 

DOI: 10.54215/BP.2022.04.10.Kapica



Cyberprzemoc w miejscu pracy – na podstawie przeglądu najnowszej literatury
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2022 str. 16-19

MAGDALENA WARSZEWSKA-MAKUCH Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W ciągu kilku ostatnich lat zmiany technologiczne radykalnie zmodyfikowały sposób pracy. W dzisiejszych czasach wielu pracowników komunikuje się ze współpracownikami za pomocą nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Zmiany te wpływają również na problematykę przemocy w pracy. Wyniki badań pokazują, że cyberprzemoc w miejscu pracy może występować z większą intensywnością niż tradycyjny mobbing, a brak przygotowania przedsiębiorstwa do radzenia sobie z tym problemem może mieć szkodliwy wpływ nie tylko na efektywność pracowników, lecz także na poziom ich zaangażowania. W artykule podjęto próbę wyjaśnienia zjawiska cyberprzemocy w pracy, przy czym skoncentrowano się zwłaszcza na różnicach w stosunku do mobbingu. Ponadto przedstawiono negatywne skutki cyberprzemocy zarówno dla indywidualnych pracowników, jak i dla całej organizacji.

 

 

 

DOI: 10.54215/BP.2022.03.7.Warszewska-Makuch



Rodzaj zatrudnienia a dobrostan psychiczny i zaangażowanie pracowników – na podstawie przeglądu literatury
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2022 str. 14-18

dr hab. Dorota Żołnierczyk-Zreda

W artykule zaprezentowano przegląd literatury dotyczącej badań nad związkiem pomiędzy rodzajem zatrudnienia a dobrostanem psychicznym i zaangażowaniem pracowników, które zrealizowano w wielu krajach europejskich i pozaeuropejskich w ostatnich dekadach. Te wyniki nie są jednoznaczne. Niektóre z nich wskazują na to, że to pracownicy zatrudnieni na podstawie umów na czas nieokreślony mają lepsze samopoczucie psychiczne i są bardziej wydajni w pracy niż pracownicy zatrudnieni czasowo, inne zaś pokazują odwrotne zależności. Jedną z przyczyn tych rozbieżności może być różny kontekst społeczno-gospodarczym krajów, w których przeprowadzano te badania. Z punktu widzenia zarówno sukcesu ekonomicznego, jak i zachowania zdrowia pracowników, wskazane byłoby przeprowadzenie podobnych badań także w Polsce. Na tle zwiększającego się  prawdopodobieństwa zanikania zatrudnienia stałego na rynku pracy w świecie jesteśmy bowiem krajem, który ze względu na najwyższe wskaźniki zatrudnienia czasowego może doświadczać tego procesu szybciej niż inne kraje.

 

 

 

 

DOI: 10.54215/BP.2022.02.4.Zolnierczyk-Zreda



Ocena jakości wykonania zadań koordynacji dwuręcznej ze względu na płeć i wiek
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2020 str. 22-25

prof. dr hab. inż. Danuta Roman-Liu , mgr Zofia Mockałło

W artykule przedstawiono wyniki analizy jakości wykonywania zadań koordynacji dwuręcznej. Badania przeprowadzono na czterech grupach zróżnicowanych ze względu na  płeć i wiek (20-30 lat i 60-67 lat). Badani wykonywali zadania koordynacji dwuręcznej opracowane w CIOP-PIB oraz testy zawarte w Wiedeńskim Systemie Testów. Wyniki pokazują znaczące różnice w wartościach wskaźników jakości sterowania pomiędzy grupą osób młodszych a grupą osób starszych. Silniejsze zróżnicowanie zaobserwowano w zadaniach koordynacji dwuręcznej. Większe różnice występują także ze względu ergna wiek niż ze względu na płeć.



Ocena wymagań jako wyzwań i przeszkód w pracy i jej wpływ na efektywność i dobrostan pracowników
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2018 str. 15-17

mgr Zofia Mockałło dr hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji dotyczącej dwojakiego charakteru wymagań pracy: wymagań – wyzwań oraz wymagań – przeszkód. Opisano teorię opracowaną przez Cavanaugh i współpracowników (2000) oraz dokonano przeglądu badań dotyczących związku wyzwań i przeszkód z funkcjonowaniem pracowników: ich dobrostanem, efektywnością, postawami wobec pracy.

Wyniki opisanych badań wskazują na to, że wymagania – wyzwania raczej pozytywnie wiążą się z funkcjonowaniem pracowników, a wymagania – przeszkody negatywnie, jednak rezultaty te  nie są jednoznaczne. Istotna wydaje się tu być indywidualna percepcja wymagań pracy: czy pracownicy postrzegają je jako wymagania, czy jako przeszkody. Badania wskazują również na rolę zasobów indywidualnych i psychospołecznych jako moderatorów i mediatorów w relacji między wyzwaniami i przeszkodami a funkcjonowaniem pracowników. W artykule wskazano kierunki dalszych badań w tym obszarze.



Mózg po godzinach: wpływ pracy zmianowej na funkcjonowanie poznawcze pracowników
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2018 str. 16-20

dr Kamila Nowak Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Liczne doniesienia naukowe wskazują na negatywny wpływ pracy w niestandardowych (zwłaszcza nocnych) godzinach na ogólne funkcjonowanie i zdrowie człowieka. Prezentowany artykuł stanowi próbę podsumowania dotychczasowej wiedzy, dotyczącej wpływu pracy na funkcjonowanie poznawcze pracowników, a uzyskanej na podstawie badań z zastosowaniem obiektywnych metod diagnostycznych. Poruszona została także problematyka różnic indywidualnych w tolerancji na tę formę aktywności, czynników chroniących przed skutkami pracy zmianowej oraz profilaktyki zaburzeń poznawczych.



Uwarunkowania gotowości do kontynuowania pracy w wieku emerytalnym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2018 str. 22-25

dr Magdalena Warszewska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Postępujące zmiany demograficzne w krajach UE, w tym także w Polsce, związane ze starzeniem się społeczeństwa wymuszają zaplanowanie i podejmowanie działań, które pozwolą na jak najlepsze wykorzystanie potencjału osób starszych na rynku pracy i przedłużenie ich aktywności zawodowej. W artkule przedstawiono wybrane czynniki determinujące gotowość do kontynuowania pracy przez osoby w wieku emerytalnym. Na poziomie indywidualnym omówiono determinanty demograficzno-społeczne oraz psychologiczne tj. wartości i postawy wobec pracy. Prezentując organizacyjne determinanty gotowości do kontynuowania pracy skoncentrowano się na psychospołecznych właściwościach środowiska pracy, tj. możliwość rozwoju, wymagania, kontrola nad pracą, wsparcie społeczne czy niepewność pracy.



Kapitał psychologiczny w środowisku pracy – indywidualny zasób pracownika
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2016 str. 20-23

mgr Zofia Mockałło Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono pojęcie kapitału psychologicznego i jego rolę w funkcjonowaniu pracowników. Przytoczono badania dowodzące związków między kapitałem psychologicznym a dobrostanem pracowników, ich innowacyjnością i efektywnością. Wskazano również na źródła kapitału psychologicznego, który mimo że jest zasobem indywidualnym, kształtowany jest m.in. przez wybrane psychospołeczne cechy pracy: styl przywództwa, klimat organizacyjny, wsparcie społeczne. Podano przykłady interwencji mających na celu rozwój tego kapitału wśród pracowników.



Kapitał społeczny w pracy – definicje, idea i przegląd badań
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2015 str. 16-19

mgr Zofia Mockałło Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono koncepcję kapitału społecznego. Jego wartość opiera się na wzajemnych stosunkach społecznych i zaufaniu jednostek. Jak pokazują badania, jest on predyktorem szeregu czynników kluczowych dla jakości życia i rozwoju społeczeństw: zdrowia, innowacyjności, produktywności, na poziomie indywidualnym, grupowym, w życiu prywatnym i zawodowym. W artykule przytoczono definicje i badania przedstawiające predyktory i skutki kapitału społecznego w środowisku pracy.



Wartości związane z pracą w różnych pokoleniach
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2015 str. 20-24

dr hab. Maria Widerszal-Bazyl, prof. nadzw. CIOP-PIB dr Elżbieta Wołodźko Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule dokonano przeglądu badań analizujących różnice międzypokoleniowe w zakresie wartości związanych z pracą. Wzięto pod uwagę trzy pokolenia: wyżu demograficznego (boomers) oraz X i Y. Struktura przeglądu bazowała na następującej klasyfikacji: wartość pracy zawodowej w ogóle, wartości: wzrostu, wewnętrzne, zewnętrzne, społeczne, pewności pracy.

Z przeglądu wynika, że największe różnice międzypokoleniowe dotyczą wartości wzrostu (np. awans)  – ich większe nasilenie widoczne jest  w pokoleniu X i Y w porównaniu z boomers. Duże różnice dotyczą też wartości pewności pracy (większe nasilenie w pokoleniu boomers). W odniesieniu do wielu wartości różnice są niewielkie: wartości zewnętrzne (np. wynagrodzenie) mają dużą wagę we wszystkich pokoleniach, choć stosunkowo ważniejsze są dla młodszych pokoleń, odwrotnie zaś wartości wewnętrzne – ważniejsze są w starszym pokoleniu. Wskazano na implikacje praktyczne stwierdzanych różnic: powinny być brane pod uwagę w zarządzaniu zasobami ludzkimi oraz takim kształtowaniu warunków pracy, by były zgodne z preferencjami grup pokoleniowych.



Stereotypy na temat starszych pracowników i ich związek z dobrostanem oraz pracą – przegląd badań
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2015 str. 11-13

mgr Zofia Mockałło Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono pojęcie stereotypu i mechanizmy jego oddziaływania. Skoncentrowano się na starszych pracownikach, z uwagi na konieczność utrzymywania ich funkcjonowania zawodowego na wysokim poziomie w okresie wydłużenia wieku emerytalnego i starzenia się społeczeństwa. Na podstawie przeglądu literatury przytoczono stereotypy dotyczące pracowników starszych, zarówno pozytywne, jak i negatywne, funkcjonujące w Polsce i na świecie. Opisane zostały ich negatywne skutki: związek z niższą motywacją do pracy, rzadszym podnoszeniem kompetencji przez starszych pracowników oraz mniejszą zdolnością do pracy.



Wiek a sprawność kierowców w zakresie cech warunkujących bezpieczne uczestnictwo w ruchu drogowym
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2015 str. 12-15

dr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono przegląd literatury na temat związanych z wiekiem zmian sprawności kierowców, w tym kierowców zawodowych, w zakresie cech warunkujących bezpieczne zachowanie w sytuacji ruchu drogowego. Badania dowodzą, że sprawność psychofizyczna zmienia się istotnie wraz z wiekiem, aczkolwiek nie jest to jedyny wyznacznik zakresu i tempa zmian. Problem ten jest szczególnie ważny w przypadku kierowców zawodowych, zwłaszcza w kontekście wydłużonego wieku emerytalnego.



Szkolenia dla kierowców jako sposób zmiany ich postaw i kształtowania indywidualnej kultury bezpieczeństwa
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2015 str. 19-23

mgr Andrzej Najmiec Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Artykuł przedstawia program szkoleniowy realizowany w ramach programu wieloletniego „Poprawa  bezpieczeństwa i warunków pracy”. Celem programu była modyfikacja zachowań i postaw kierowców. W artykule zaprezentowano cele i zakres szkoleń,  omówiono wybrane zagadnienia oraz zasady dopasowania szkoleń do indywidualnych potrzeb kierowców. Praktyczną przydatność programu potwierdziło od 89,7 do 100% uczestniczących w nim kierowców, w zależności od ocenianego obszaru oddziaływania.



Autentyczne przywództwo - nowa koncepcja kierowania zespołem
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/2013 str. 24-26

mgr Zofia Mockałło Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono koncepcję autentycznego stylu przywództwa. Styl ten opiera się na takich komponentach, jak: samoświadomość, transparentność, otwartość na informację zwrotną oraz etyczność. Wyjaśniono, co oznacza pojęcie „autentyczny przywódca” i „autentyczny podwładny”. Przedstawiono także skutki stosowania tego stylu przywództwa na poziomie dobrostanu i produktywności pracowników.



Wypalenie zawodowe - czynnik obniżający poziom bezpieczeństwa w pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2012 str. 12-14

Mgr Katarzyna Grunt-Mejer Uniwersytet Warszawski, Wydział Psychologii

Wypalenie zawodowe jest jednym z głównych psychologicznych predykatorów zwiększonego zagrożenia wypadkami przy pracy. Osoby doświadczające symptomów wypalenia są mniej zmotywowane do dbania o higienę pracy oraz do edukacji w tym zakresie, a towarzyszące temu zjawisku zmęczenie i dolegliwości psychosomatyczne ograniczają sprawność fizyczną i psychiczną, prowadząc do zwiększonego ryzyka wypadku. Z tego powodu istotne jest zrozumienie przez pracodawców i pracowników przyczyn zjawiska i przeciwdziałanie jego występowaniu.



Programy modyfikacji zachowań niebezpiecznych - wyniki wdrażania w wybranych polskich przedsiębiorstwach
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2011 str. 9-11

Mgr Małgorzata Pęciłło Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wyniki projektu, którego celem było wdrożenie programów modyfikacji zachowań niebezpiecznych w trzech polskich przedsiębiorstwach. Wyniki projektu wyraźnie wskazują, że programy te przyczyniają się do podniesienia kultury bezpieczeństwa i jakości życia pracowników, a zatem mogą stanowić skuteczne narzędzie prewencji wypadkowej.


Dobór zawodowy kierowców - selekcja pozytywna czy negatywna
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2011 str. 9-11

Dr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Dr Hab. Adam Tarnowski Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej

W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w trzech grupach kierowców: zawodowych i amatorów niemających na swoim koncie sprawstwa tragicznego wypadku drogowego oraz amatorów – sprawców tragicznych wypadków drogowych. W badaniach porównywano poziom cech i sprawności uznanych za niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa prowadzenia pojazdów w tych grupach kierowców. Wyniki badań skłaniają do refleksji na temat kryteriów doboru osób do zawodu kierowcy.



Profilaktyka dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w kontekście psychospołecznych aspektów pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2011 str. 12-15

Dr Med. Joanna Bugajska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Dr Dorota Żołnierczyk-Zreda Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Dr Katarzyna Hildt-Ciupińska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule podjęto próbę holistycznego spojrzenia na problem zaburzeń mięśniowo-szkieletowych. Obecnie przypuszcza się, że wiele czynników może mieć wpływ na schorzenia w obrębie tego układu. Największe jednak ryzyko stwarzają czynniki psychospołeczne pracy. W związku z tym, opracowano zalecenia dotyczące organizacji środowiska psychospołecznego pracy w kontekście profilaktyki dolegliwości mięśniowo-szkieletowych.



Poznawcze, behawioralne i społeczne podejście do zmiany postaw wobec bezpieczeństwa pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2011 str. 19-21

Mgr Agnieszka Szczygielska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Tak długo, jak główną przyczyną wypadków przy pracy będą nieprawidłowe zachowania pracowników, działania zmierzające do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy koncentrować się będą na przewidywaniu oraz dążeniu do zmian tych zachowań. W kontekście postulowanego przez wielu psychologów społecznych związku przyczynowego pomiędzy postawą a zachowaniem człowieka, coraz większego znaczenia nabiera charakterystyka postaw pracowników wobec bezpieczeństwa pracy oraz umiejętne kształtowanie tych postaw. W artykule omówiono trzy podejścia do zmiany postawy: poznawcze, społeczne i behawioralne.



Ocena ryzyka zawodowego wynikającego z zagrożeń psychospołecznych w działach obsługi klienta
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2011 str. 5-9

Mgr Lidia Cukrowska Starszy Inspektor Ds. Bhp

Ocena ryzyka zawodowego umożliwia podjęcie odpowiednich przedsięwzięć w celu zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy we wszystkich jej aspektach. Stanowisko pracownika działu obsługi klienta uważane jest za bardzo stresujące. W mikroprzedsiębiorstwach, stanowiących 94,7% liczby wszystkich podmiotów zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON), wytwarzających ok. 29,8% PKB przedsiębiorstw i zatrudniających prawie 39% pracujących problem ten jest traktowany marginalnie.



Styl przywództwa a dobrostan psychiczny pracowników
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2011 str. 10-13

Mgr Zofia Mockałło Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono koncepcję modelu przywództwa transformacyjnego i transakcyjnego i ich skutki dla dobrostanu psychicznego pracowników. Zarówno transformacyjne, jak i transakcyjny styl przywództwa wiąże się z niższym poziomem stresu i lepszym samopoczuciem wśród pracowników. Transakcyjny styl przywództwa mniej jednoznacznie wiąże się z pozytywnymi wynikami: w mniejszym stopniu, niż transformacyjny niweluje stres, natomiast pośrednio wiąże się z alienacją w pracy.



Pojęcie ryzyka psychospołecznego w pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2009 str. 6-8

Dr Hab. Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Artykuł poświęcony jest analizie pojęcia ryzyka psychospołecznego w pracy. Warstwa psychospołeczna pracy jest dziś w coraz większym stopniu źródłem ryzyka zawodowego. Nie ma jednej, powszechnie akceptowanej definicji pojęcia ryzyka psychospołecznego: ich treść jest różna w zależności od przyjętej perspektywy. Szczególnie przydatne jest zdaniem autorki podejście związane z europejskim projektem PRIMA-EF, towarzyszy mu bowiem lista czynników, które są źródłem ryzyka, dzięki czemu można ukierunkować jego pomiar, a w konsekwencji ograniczanie.



Klimat dla kreatywności w miejscu pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2009 str. 18-20

Dr Maciej Karwowski Akademia Pedagogiki Specjalnej, Mgr Karolina Pawłowska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Współczesne wymagania pracy coraz częściej stawiają przed zespołami pracowniczymi i całymi organizacjami potrzebę aktywności wykraczającej poza powielanie schematów i skuteczne stosowanie algorytmów, które sprawdziły się w przeszłości. Dotyczy to także sfery bezpieczeństwa i higieny pracy. Coraz częściej zadania, przed jakimi stajemy mają charakter otwarty, wymagający nie tylko wiedzy, ale również świeżego spojrzenia. Cecha ludzka, jaką jest kreatywność rozumiana jako potencjał do twórczych działań, okazuje się szczególnie przydatna i warta pielęgnowania. Troska o rozwój i wykorzystanie kreatywności powinna przede wszystkim polegać na stwarzaniu klimatu psychospołecznego, w którym może się ona wyrażać. Artykuł ten przedstawia kilka najbardziej reprezentatywnych koncepcji takiego klimatu wraz z krótkim omówieniem najpopularniejszych metod jego pomiaru.


Kultura bezpieczeństwa i psychologiczne uwarunkowania sprawności kierowcy - wybrane zagadnienia
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7-8/2008 str. 10-13

Mgr Andrzej Najmiec Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono zagadnienia kultury bezpieczeństwa oraz różne uwarunkowania sprawności kierowcy. Sprawne zachowanie kierowcy zależy od trzech warunków: 1) trafnej oceny samego siebie i sytuacji drogowej, 2) podejmowania właściwych decyzji oraz 3) sprawnych manewrów. Sprawność kierowcy zależy m.in. od wieku, cech osobowościowo-temperamentalnych, doświadczenia, zmęczenia lub monotonii.


Zjawisko mobbingu wśród nauczycieli
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2008 str. 6-9

Mgr Magdalena Warszewska-Makuch Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Badania w krajach Europy Zachodniej pokazują, że nauczyciele stanowią grupę zawodową szczególnie narażoną na zjawisko mobbingu w pracy. W artykule przedstawiono wyniki badań nad mobbingiem w grupie 1098 polskich nauczycieli, tj. scharakteryzowano samo zjawisko i oszacowano wskaźnik ofiar mobbingu. Analizie poddano również związek pomiędzy doświadczaną przemocą a zdrowiem psychicznym i zadowoleniem z pracy badanych nauczycieli.


Psychologiczne badania kierowców
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2004 str. 12-15

Dr Jadwiga Bąk Instytut Transportu Samochodowego

"Artykuł ma na celu wprowadzenie czytelnika w zagadnienia związane z określaniem predyspozycji psychicznych do kierowania pojazdem. Ukazuje niezbędne sprawności fizyczne i psychiczne potrzebne kierującemu do właściwego reagowania w ciągle zmieniającej się sytuacji na drodze oraz wskazuje rolę badań w działaniach profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego. Autorka podkreśla szczególne znaczenie jakie dla psychologii transportu ma przywrócenie od 1 stycznia 2004 r. zasady okresowości badań psychologicznych, których wyniki stanowią także dla kierowcy wskazówkę do oceny zmieniających się sprawności fizycznych i psychicznych."


Indywidualne uwarunkowania bezpiecznych zachowań pracowników
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2003 str. 5-7

Mgr. Andrzej Najmiec, Mgr. Małgorzata Milczarek Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Dane statystyczne pokazują, że około 50% wszystkich wypadków jest spowodowanych nieprawidłowym zachowaniem się pracownika. Co decyduje o tym czy zachowujemy się bezpiecznie, czy zbyt ryzykownie lub czasami nawet bezmyślnie. Jakie cechy człowieka o tym decydują oraz jakie sytuacje sprzyjają takim zachowaniom. W artykule omówiono tylko niektóre uwarunkowania zachowań bezpiecznych, jak: lęk, cechy temperamentu, poziom doświadczenia zawodowego oraz ogólna kultura bezpieczeństwa.


Formy bezpośredniej partycypacji pracowników w zarządzaniu firmą
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2003 str. 13-16

Mgr. Magdalena Warszewska, Dr Maria Widerszal-Bazyl Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Partycypacja bezpośrednia stanowi szczególny sposób współuczestnictwa pracowników w zarządzaniu, który pomaga zwiększyć ich zaangażowanie i motywację do pracy, a tym samym pozytywnie wpływa na osiągnięcia całej firmy. Ten rodzaj partycypacji, szeroko praktykowany w krajach Unii Europejskiej, stanowi przedmiot zainteresowania również w Polsce. W artykule przedstawiono cztery główne formy partycypacji bezpośredniej: konsultacje (indywidualne lub grupowe) i delegowanie uprawnień (indywidualne lub grupowe) wraz z przykładami ich wykorzystania w zakładach pracy.


Monotonia jako czynnik obciążenia podczas pracy - ocena ryzyka zawodowego
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2003 str. 13-16

Dr Hab. Maria Konarska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Monotonia definiowana jako powolnie rozwijający się stan zredukowanej aktywności, jest jednym z uciążliwych czynników pracy. Głównymi przyczynami powstawania monotonii, obok bezczynności jest długotrwałe wykonywanie czynności jednostajnych (tzw. czynności powtarzalne). Skutkami monotonii jest niedociążenie emocjonalne (zmniejszenie sprawności, zmęczenie, zwiększenie ilości popełnianych błędów) oraz dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, wynikające z wykonywania czynności jednostajnych. W artykule zamieszczono proste metody analizy i oceny poziomu monotonii w pracy.


Współudział pracowników w zarządzaniu firmą - korzyści dla obu stron
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2003 str. 13-15

Mgr. Magdalena Warszewska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Partycypacja pracownicza, czyli współudział pracowników w zarządzaniu, stanowi jedno z najstarszych zagadnień znajdujących się w obszarze zainteresowań dziedziny dotyczącej zachowań organizacyjnych. Partycypacyjny system zarządzania, poprzez zaspokajanie potrzeby podmiotowości propaguje humanistyczny sposób traktowania podwładnych, przy czym należy podkreślić, że humanizm ten ma wymiar ekonomiczny, gdyż gwarantuje lepszą skuteczność pracowników.


Psychologiczne, społeczne i organizacyjne uwarunkowania telepracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/2003 str. 20-23

Mgr. Andrzej Najmiec Centralny Instytut Ochrony Pracy- Państwowy Instytut Badawczy

Telepraca jest nowym sposobem organizacji pracy, który rewolucjonizuje dwa zasadnicze aspekty struktury pracy: czas i przestrzeń. Jest wiele rodzajów telepracy. Do podstawowych zalicza się telepracę w domu, telepracę mobilną, telepracę opartą na samozatrudnieniu (np. SOHO - small office home office), centra telepracy oraz telepracę zamienną. W artykule autor stara się na podstawie przeprowadzanych badań odpowiedzieć na pytanie: jakie właściwości organizacyjne i społeczne oraz jakie cechy indywidualne pracownika warunkują sukces w telepracy.


Jak nie dać się pokonać stresowi w pracy - kilka porad psychologa
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2002 str. 31-32

Dr Dorota Żołnierczyk-Zreda Centralny Instytut Ochrony Pracy

W artykuł zaprezentowane są proste sposoby obrony przed stresem, niekorzystnym zjawiskiem występującym w środowisku pracy. Przedstawiono kilka porad psychologa, w jaki sposób łagodzić stres wynikający z narastającej presji czasu poprzez eliminowanie niepotrzebnych zajęć, a także świadome utrzymywanie równowagi pomiędzy róznymi sferami swojej działalności.


Telepraca - szanse, korzyści, uciążliwości
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 5/2002 str. 21-25

Dr N. Med. Bożena Kurkus-Rozowska, Dr Hab. Maria Konarska Prof. Ciop Centralny Instytut Ochrony Pracy

Telepraca to nowa forma organizacji pracy, polegająca na uzyskiwaniu, przetwarzaniu oraz przesyłaniu informacji. Jest to praca o charakterze umysłowym, w coraz większym stopniu stwarzająca wysokie wymagania intelektualne i odpowiedzialność. Można im sprostać na dobrze zorganizowanym stanowisku, w optymalnych warunkach pracy, które są kształtowane zarówno przez czynniki środowiska materialnego jak i psychospołecznego. Telepraca jest korzystna ekonomicznie dla pracodawców, jednak niewłaściwie zorganizowana może stwarzać wiele uciążliwości dla pracowników.


Testy psychologiczne przydatne w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 4/2001 str. 18-19

Dr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy

W Centralnym Instytucie Ochrony Pracy prowadzone są prace walidacyjne nad komputerowymi wersjami testów psychologicznych, przydatnych w doborze osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych. Dotychczas opracowane zostały trzy testy: Czas reakcji z wyborem, Tablice liczbowe i Skala jawnego niepokoju. Aktualnie walidowane są kolejne testy psychologiczne: SPM, CORSI, SIGNAL oraz 2 HAND.


Dobór osób do zawodów trudnych i niebezpiecznych
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/1999 str. 12-17

Mgr Anna Łuczak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Celem badań psychodiagnostycznych jest poznanie człowieka pod kątem jego sprawności psychomotorycznej, zdolności, zainteresowań, wiedzy i umiejętności oraz cech osobowościowych i temperamentalnych. Badania te prowadzi się za pomocą odpowiednio dobranych testów psychologicznych, które powinny spełniać wymagania psychometryczne (tzn. powinny być trafne, rzetelne, wy standaryzowane i znormalizowane). Badania psychodiagnostyczne stosowane są najczęściej w poradnictwie i doradztwie zawodowym do orzekania na temat zakresu prac i zawodów, które z powodzeniem może wykonywać dana osoba oraz w procesie selekcji zawodowej do orzekania o przydatności człowieka do wykonywania pracy lub zawodu, wymagających posiadania określonego poziomu wybranych cech i sprawności. Rola i znaczenie psychodiagnostyki, zarówno w dziedzinie poradnictwa i doradztwa zawodowego jak i selekcji zawodowej, jest szczególnie istotna w obecnej sytuacji społecznej i gospodarczej naszego kraju. Zmieniający się rynek pracy a także skala bezrobocia (1737 tyś. w 1997 roku; Mały Rocznik Statystyczny, 1998) wymagają racjonalnej polityki w sferze właściwego wykorzystania posiadanej kadry ludzi aktywnych zawodowo. (...)


Effectiveness of programs dedicated to modifying unsafe behaviors in Polish enterprises
"Bezpieczeństwo Pracy - Monthly (Occupational Safety)" 5/2011 str. 9-11

Mgr Małgorzata Pęciłło Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

This article presents findings of a project aimed at implementing programs for modifying unsafe behaviors in three Polish enterprises. The results of the project show that behavior-based programs contribute to increasing safety culture and the employees’ quality of life, and thus they can be viewed as an effective accident prevention tool.


Cognitive, behavioral and social approach towards attitude modification in view of the occupational safety
"Bezpieczeństwo Pracy - Monthly (Occupational Safety)" 4/2011 str. 19-21

Mgr Agnieszka Szczygielska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

For as long as the main cause to accidents at work is going to be incorrect employees behavior, all actions leading to diminishing the number of such accidents will focus on predicting certain attitudes and changing them. In the light of connection between human attitude and behavior postulated by many social psychologists, employees attitude towards the occupational safety and health characteristics gains on importance just as well as skillful shaping of these bearings. The article describes three types of approach towards changing employee’s attitude: cognitive, social and behavioral.


Occupational risk resulting from psychosocial threats in customer service departments
"Bezpieczeństwo Pracy - Monthly (Occupational Safety)" 1/2011 str. 5-9

Mgr Lidia Cukrowska Starszy Inspektor Ds. Bhp

Occupational risk assessment makes it possible to take appropriate measures to ensure safe and healthy working conditions. A customer service job is considered to be very stressful. Micro-companies, which account for 94.7% of all enterprises registered in the REGON system, generating approximately 29.8% of GDP and employ nearly 39% of employees, do usually not treat this problem very seriously.


The impact of leadership style on employees` mental wellbeing
"Bezpieczeństwo Pracy - Monthly (Occupational Safety)" 1/2011 str. 10-13

Mgr Zofia Mockałło Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

This article presents models of transformation and transaction leadership and their impact on employees’ mental wellbeing. Both transformation and transaction leadership styles are connected with a lower stress level and employees’ good state of mind. Transaction leadership is less directly related to positive results: it has lesser impact on stress reduction compared to the transformation style, and it indirectly strengthens alienation at work.