Informacje ogólne

1. Wewnętrzne plany operacyjno-ratownicze opracowuje się na podstawie scenariuszy poważnej awarii przemysłowej wymienionych w raporcie o bezpieczeństwie dotyczących zdarzeń, w szczególności pożarów, wybuchów i emisji, charakteryzujących się najbardziej niekorzystnymi skutkami.
2. Plany wewnętrzne obejmują swoim zakresem teren zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
3. Plany wewnętrzne sporządza się w postaci papierowej i elektronicznej. W planach sporządzonych w postaci papierowej dane opisowe opracowuje się w szczególności w formie schematów, zestawień i wykazów w formacie wydruku A4 lub A3. Plany w postaci elektronicznej sporządza się za pomocą systemu informatycznego zapewniającego ich udostępnianie w formacie:
   1. PDF generowanego z możliwością przeszukiwania tekstu dokumentu, umożliwiającego bez konieczności dokonywania zmian w dokumencie wydruk w formacie A4, a w przypadku map i szkiców w formatach od A4 do A0 – w jakości prezentacji niepozostawiającej wątpliwości co do treści dokumentu;
   2. GML, DGN, DWG, SHP lub DXF w przypadku danych przestrzennych. UWAGA: Po uzgodnieniu z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej można przekazać dane przestrzenne w innym formacie niż określone powyżej.
   Schematy zawarte w planach wewnętrznych sporządza się w standardzie BPMN.
4. Plany można sporządzić z wykorzystaniem danych przestrzennych dostępnych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 40 ust. 3e ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2015 r. poz. 520, z późn. zm.)

Informacje szczegółowe

Plany operacyjno-ratownicze wewnętrzne składają się z:

I. STRONY TYTUŁOWEJ (WZÓR z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Załącznik 1);

II. CZĘŚCI DOTYCZĄCEJ CHARAKTERYSTYKI ZAKŁADU zawierającej:

1. szkic określający położenie zakładu w terenie, z zaznaczeniem kierunków geograficznych oraz lokalizacji najbliższych jednostek osadniczych na każdym kierunku, granic administracyjnych, głównych dróg i szlaków kolejowych, a także rodzaj użytku gruntowego;
2. wykaz scenariuszy poważnych awarii przemysłowych wymienionych w raporcie o bezpieczeństwie, z zaznaczeniem scenariuszy zawartych w planie wewnętrznym;
3. wykaz kart charakterystyki dla posiadanych substancji niebezpiecznych;
4. ogólną charakterystykę poszczególnych instalacji stwarzających zagrożenie poważną awarią przemysłową;
5. informacje o:
   1. systemie i rozkładzie czasu pracy, z określeniem szacunkowej liczby osób pracujących na poszczególnych zmianach, wraz ze schematem struktury organizacyjnej zakładu w czasie poważnej awarii przemysłowej (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 2),
   2. służbach zakładowych niebędących jednostkami ochrony przeciwpożarowej, które zgodnie z planem wewnętrznym realizują zadania mające na celu likwidację poważnej awarii przemysłowej lub ograniczanie jej skutków;
6. informacje o jednostce ochrony przeciwpożarowej funkcjonującej w zakładzie, dotyczące:
   1. rodzaju jednostki ochrony przeciwpożarowej,
   2. schematu struktury organizacyjnej,
   3. minimalnej obsady osobowej,
   4. systemu i rozkładu czasu pracy, w tym systemu podnoszenia stanów osobowych w przypadku powstania poważnej awarii przemysłowej,
   5. wyposażenia jednostki ochrony przeciwpożarowej, które może być wykorzystane podczas prowadzenia działań ratowniczych, w tym pojazdów ratowniczych, z podaniem parametrów technicznych i taktycznych,
   6. zestawienia ilości środków gaśniczych, w tym środków pianotwórczych, neutralizatorów i sorbentów;
7. zestawienie innych niż określone w pkt 5 lit. b i pkt 6 sił i środków znajdujących się w dyspozycji zakładu, które mogą być wykorzystane podczas działań ratowniczych.
   UWAGA: W wersji elektronicznej należy dołączyć komplet kart charakterystyk dla posiadanych substancji  niebezpiecznych znajdujących się w zakładzie.

III. CZĘŚCI ORGANIZACYJNEJ zawierającej w szczególności:

1. wykaz osób upoważnionych przez prowadzącego zakład do:
   1. uruchomienia działań w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz podejmowania działań ograniczających skutki poważnej awarii przemysłowej na terenie zakładu (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 3),
   2. kierowania działaniami ratowniczymi na terenie zakładu i ich koordynacji (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 4),
   3. przekazywania informacji właściwemu terytorialnie komendantowi wojewódzkiemu lub powiatowemu (miejskiemu) Państwowej Straży Pożarnej (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 5),
   4. uruchamiania działań związanych z usuwaniem skutków poważnej awarii przemysłowej poza terenem zakładu (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 6);
2. schemat systemu ostrzegania osób znajdujących się na terenie zakładu i innych podmiotów o wystąpieniu poważnej awarii przemysłowej oraz ustalenia w zakresie wczesnego ostrzegania o poważnych awariach przemysłowych organów odpowiedzialnych za wprowadzenie w życie planów zewnętrznych;
3. sposób postępowania pracowników zakładu w przypadku ogłoszenia alarmu o poważnej awarii przemysłowej;
4. sposób organizacji i prowadzenia ewakuacji ludzi i mienia;
5. zadania komórek organizacyjnych zakładu, służb zakładowych i pracowników zakładu w zakresie ograniczania i likwidacji skutków poważnej awarii przemysłowej wynikających z analizy scenariuszy zawartych w planie wewnętrznym, z uwzględnieniem:
   1. działań ograniczających skutki poważnej awarii przemysłowej, w tym – gdy istnieje taka możliwość – zwiększenia ciśnienia w wewnątrzzakładowej sieci wodociągowej stanowiącej źródło wody do celów przeciwpożarowych,
   2. czynności ratowniczych, w tym udzielania pierwszej pomocy przed przybyciem pierwszej jednostki ochrony przeciwpożarowej lub zespołu ratownictwa medycznego,
   3. stosowania urządzeń i instalacji zabezpieczających procesy technologiczne,
   4. bezpiecznego zatrzymania instalacji stwarzających zagrożenie poważną awarią przemysłową,
   5. organizacji przyjęcia sił i środków zewnętrznych podmiotów ratowniczych;
6. w przypadku zakładów, na terenie których funkcjonują jednostki ochrony przeciwpożarowe – zasady przejmowania kierowania działaniami ratowniczymi;
7. wykaz osób zatrudnionych w zakładzie oraz podmiotów spoza zakładu przewidzianych do współdziałania z kierującym działaniem ratowniczym (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 7);
8. zadania innych podmiotów realizujących działania ratownicze na podstawie odrębnych umów lub porozumień zawartych z prowadzącym zakład;
9. możliwości zakładu w zakresie logistycznego wsparcia długotrwałych działań ratowniczych, w tym zapewnienia środków gaśniczych;
10. sposób postępowania mający na celu usunięcie skutków poważnej awarii przemysłowej i przywrócenie środowiska do stanu poprzedniego, określający:
    1. zasady zabezpieczania miejsca wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,
    2. dokumentowanie powstałych poważnych awarii przemysłowych oraz ich skutków,
    3. zadania komórek organizacyjnych zakładu i osób oraz podmiotów zewnętrznych w zakresie przywrócenia środowiska do stanu poprzedniego, w tym zadania wynikające z umów lub porozumień;
11. ustalenia w zakresie udzielania pomocy w usuwaniu skutków poważnych awarii przemysłowych poza terenem zakładu;
12. w razie konieczności ustalenia w zakresie szkoleń dla pracowników na temat obowiązków, które będą musieli wykonywać, oraz – w odpowiednich przypadkach – w zakresie koordynacji tych szkoleń ze służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo poza terenem zakładu.

IV. CZĘŚCI OPERACYJNEJ, zawierającej w szczególności:

1. szkic terenu zakładu, na którym zaznacza się w szczególności:
   1. kierunek północny;
   2. lokalizację budynków z naniesieniem ich numeracji, a także lokalizację obiektów, urządzeń technicznych i składowisk;
   3. lokalizację instalacji, w tym instalacji stwarzających zagrożenie poważną awarią przemysłową, z podaniem ich nazw lub symboli;
   4.  lokalizację i numery bram wjazdowych na teren zakładu;
   5.  sieć głównych dróg wewnątrzzakładowych z zaznaczeniem dróg pożarowych oraz miejsc utrudnień w ruchu pojazdów na terenie zakładu, w szczególności przejazdów przez tory kolejowe, lokalnych zwężeń i ograniczeń wysokości przejazdów;
   6.  zbiorniki przeciwpożarowe i inne zbiorniki mogące służyć do celów przeciwpożarowych;
   7.  zbiorniki i cieki wód powierzchniowych, ze wskazaniem kierunków ich spływu;
   8.  miejsca stałego występowania substancji niebezpiecznych oraz urządzeń typu liniowego służących do ich transportu, w szczególności rurociągi i taśmociągi z substancjami niebezpiecznymi łączące poszczególne instalacje;
   9.  występujące formy ochrony przyrody;
   10.  elementy środowiska i infrastruktury terenu zakładu, jeżeli z przeprowadzonej analizy scenariuszy zawartych w planie wewnętrznym wynika, że są one istotne dla organizacji i prowadzenia działań ratowniczych.
   UWAGA 1. Jeżeli z analizy scenariuszy zawartych w planie wewnętrznym wynika, że przewidywany zasięg poważnej awarii przemysłowej obejmuje teren przyległy do zakładu, to szkicem terenu zakładu obejmuje się również ten teren.
   UWAGA 2. Jeżeli dane zawarte na szkicu terenu zakładu nie są czytelne, można wykonać kilka szkiców cząstkowych terenu zakładu obejmujących teren całego zakładu, pod warunkiem poprzedzenia ich szkicem ogólnym terenu zakładu z naniesieniem numeracji i zasięgów terytorialnych poszczególnych szkiców cząstkowych.
2. wykaz instalacji stwarzających zagrożenie poważną awarią przemysłową zwiera w szczególności (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 8):
   1.  nazwy lub symbole instalacji stwarzających zagrożenie poważną awarią przemysłową;
   2.  odniesienie umożliwiające odnalezienie danych o tej instalacji w planie wewnętrznym;
   3.  numer karty informacyjnej instalacji;
   4.  odniesienie do instalacji stwarzających zagrożenie poważną awarią przemysłową, budynków i innych obiektów sąsiadujących z tą instalacją.
3. karty informacyjne instalacji opracowane oddzielnie dla każdej instalacji stwarzającej zagrożenie poważną awarią przemysłową składają się z:
   1.  z metryki w formie tabeli zawierającej nazwę instalacji oraz jej numer odpowiadający pozycji w wykazie instalacji stwarzających zagrożenie poważną awarią przemysłową;
   2.  z wykazu występujących w instalacji substancji niebezpiecznych, z podaniem ich ilości, charakterystycznych parametrów, w szczególności temperatury i ciśnienia (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 9);
   3.  z wykazu scenariuszy zawartych w planie wewnętrznym, które mogą wystąpić na instalacji;
   4. ze szkicu terenu zakładu obejmującego:
      1. budynki i inne obiekty budowlane oraz składowiska, z podaniem ich nazw i, o ile jest to możliwe, ich numerów porządkowych,
      2. drogi i place wewnętrzne,
      3. miejsca lokalizacji urządzeń i elementów infrastruktury niezbędnych do przeciwdziałania skutkom poważnej awarii przemysłowej i usuwania ich,
      4. miejsca usytuowania instalacji gaśniczych, a w przypadku instalacji gaśniczych uruchamianych manualnie – miejsca ich uruchomienia, a także elementy oddzieleń przeciwpożarowych oraz miejsca składowania urządzeń i sprzętu ratowniczego, i innego sprzętu przydatnego do wykorzystania w działaniach ratowniczych,
      5. naziemne linie elektroenergetyczne,
      6. zbiorniki i cieki wód powierzchniowych, a także studzienki kanalizacyjne znajdujące się w sąsiedztwie instalacji, ze wskazaniem kierunku spływu,
      7. systemy ograniczające skutki poważnej awarii przemysłowej, w szczególności kurtyny wodne i układy zraszające, oraz miejsca ich uruchamiania, a także hydranty zewnętrzne i przeciwpożarowe zbiorniki wody,
      8. miejsca usytuowania sprzętu i urządzeń pomiarowo-sygnalizacyjnych do wykrywania stężeń wybuchowych oraz skażeń chemicznych,
      9. miejsca usytuowania przeciwpożarowych wyłączników prądu, zaworów głównych instalacji gazowej, zaworów odcinających oraz zbiorników awaryjnych, które mogą być wykorzystane przez jednostki ochrony przeciwpożarowej,
      10. inne elementy środowiska i infrastruktury instalacji, jeżeli z przeprowadzonej analizy scenariuszy zawartych w planie wewnętrznym wynika, że są one istotne dla organizacji i prowadzenia działań ratowniczych,
      11. kontakt do osoby odpowiedzialnej lub osób odpowiedzialnych za przeciwdziałanie skutkom poważnej awarii przemysłowej na instalacji przed przybyciem jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz za przekazanie informacji o podjętych działaniach kierującemu działaniami ratowniczymi.
   5. Znajdujące się na szkicu sytuacyjnym instalacji obrysy budynków, w przypadku gdy w budynkach tych znajdują się pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi, należy uzupełnić symbolami graficznymi informującymi o:
      1. charakterystyce pożarowej obiektu obejmującej klasyfikację budynku, wielkość gęstości obciążenia ogniowego dla obiektów produkcyjno-magazynowych, palność ścian, stropów, dachów i stropodachów oraz lokalizację ścian oddzielenia przeciwpożarowego;
      2. lokalizacji wejść do budynku ze wskazaniem wejścia głównego oraz lokalizacji klatek schodowych z zaznaczeniem numerów łączonych przez nie kondygnacji;
      3. charakterystyce występującego zagrożenia, w szczególności pożarowego, wybuchowego i toksycznego.
4. wykaz kart operacyjnych składa się z:
   1. Części A, która zwiera:
      1. metrykę w formie tabeli, w której umieszcza się:
         • numer lub symbol scenariusza zawartego w planie wewnętrznym,
         • nazwę scenariusza zawartego w planie wewnętrznym charakteryzującą rodzaj zdarzenia,
         • nazwę lub symbol instalacji technologicznej, której dotyczy scenariusz zawarty w planie wewnętrznym,
         • nazwy lub symbole innych instalacji technologicznych, na których może dojść do poważnej awarii przemysłowej o zbliżonym charakterze;
      2. oceny skutków scenariusza zawartego w planie wewnętrznym wraz z tabelą określającą zasięg oraz skutki poważnej awarii przemysłowej i jej skalę; zasięg poważnej awarii przemysłowej uwzględnia charakterystyczne cechy zagrożeń, takie jak stężenia wybuchowe i toksyczne, nadciśnienia wybuchu i promieniowanie termiczne określone według parametrów granicznych oddziaływania potencjalnych skutków poważnych awarii przemysłowych w zakresie palności, promieniowania cieplnego, wybuchowości i toksyczności substancji niebezpiecznych;
      3. wykaz innych scenariuszy zawartych w planie wewnętrznym, do których może dojść na instalacji.
   2. Część B, która zwiera:
      1. wskazanie parametrów taktycznych, w szczególności intensywności podawania środków gaśniczych i ich zasięgu rzutu, rodzaju i ilości sprzętu, w tym sprzętu specjalistycznego, niezbędnych do podjęcia skutecznych działań ratowniczych;
      2. zestawienie potrzeb sił i środków będących w dyspozycji zakładu oraz niezbędnych do wprowadzenia do działań przez zewnętrzne podmioty ratownicze;
      3. określenie zadań realizowanych przez służby zakładowe podczas prowadzonych działań ratowniczych;
      4. określenie zadań realizowanych przez podmioty spoza zakładu podczas prowadzonych działań ratowniczych, o ile jest to konieczne.
   UWAGA 1. W wykazie kart operacyjnych wskazuje się numer i tytuł karty operacyjnej wraz z odpowiadającą karcie operacyjnej nazwą scenariusza zawartego w planie wewnętrznym. Tytuł karty operacyjnej umieszcza się w wykazie według przyjętej numeracji, od najniższego numeru do najwyższego.
   2. W przypadku gdy zgodnie ze scenariuszem zawartym w planie wewnętrznym skutki poważnej awarii przemysłowej wykraczają poza teren zakładu, w wykazie kart operacyjnych oraz w tytule kart operacyjnych tytuły kart należy wyróżnić wytłuszczonym drukiem o czerwonym kolorze czcionki.
5. karty operacyjne wykonane oddzielnie dla każdego scenariusza zawartego w planie wewnętrznym.
   UWAGA 1. Szkice zamieszczone w części operacyjnej mogą być sporządzane z wykorzystaniem materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Na szkice nanosi się podziałki pozwalające na odczytanie skali.
   UWAGA 2. Do sporządzania szkiców stosuje się symbole określone w Polskich Normach. Można stosować własne symbole do oznaczenia elementów, które nie są określone w Polskich Normach. W szkicach umieszcza się legendę opisującą zastosowane symbole.
   UWAGA 3. Karty informacyjne instalacji oraz karty operacyjne opracowuje się w formacie wydruku od A4 do A2.
   UWAGA 4. W przypadku gdy formaty nie pozwalają na czytelne przedstawienie danych, dokonuje się podziału szkicu na sektory i poprzedza je stroną przedstawiającą całość terenu objętego zobrazowaniem, z zaznaczeniem przyjętego podziału i numeracją poszczególnych sektorów.

V. CZĘŚCI INFORMACYJNEJ składającej się w szczególności z:

1. charakterystyki rodzajów zagrożeń poważnymi awariami przemysłowymi, z uwzględnieniem ich potencjalnych skutków dla ludności i środowiska;
2. wykazu zastosowanych środków zapobiegawczych i działań, które będą podjęte w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;
3. zaleceń dotyczących działań, które zagrożona ludność powinna podjąć, oraz ze sposobu, w jaki powinna się zachować w razie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej;
4. informacji przedstawionych w formie zestawienia porozumień według podmiotów oraz zadań o podjęciu współpracy z innymi podmiotami w zakresie postępowania w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz ograniczenia jej skutków;
5. wykazu podmiotów, w tym zarządcy infrastruktury kolejowej, zarządców dróg oraz zarządzającego lotniskiem, do których prowadzący zakład przekazał informację o udostępnieniu, ogłoszeniu i przekazaniu informacji dotyczącej środków bezpieczeństwa i sposobu postępowania w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (WZÓR z Rozporządzenia Załącznik 10).