Opisy zagrożeń zawodowych
OŚWIETLENIE STANOWISK PRACY

 

Oświetlenie pomieszczeń biurowych z komputerami
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2019 str. 10-12

mgr inż. Andrzej Pawlak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Praca biurowa polega przede wszystkim na wykonywaniu czynności związanych z obsługą komputera czy laptopa, w których bardzo istotną rolę odgrywa narząd wzroku. Pracownicy spędzają obecnie w pomieszczeniach biurowych 8 i więcej godzin dziennie. W związku z tym oświetlenie pomieszczeń, w których znajdują się komputery, powinno zapewnić wykonywanie typowych prac biurowych w sposób efektywny. Przy projektowaniu oświetlenia należy uwzględnić odpowiednią widoczność zadania wzrokowego, ale równie ważna jest dbałość o właściwe oświetlenie całego pomieszczenia. Dlatego nie tylko należy zapewnić prawidłowe (spełniające wymagania normy oświetleniowej [PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.]) oświetlenie zadania wzrokowego, ale również zwrócić uwagę na otoczenie świetlne, które musi zagwarantować pracownikom wygodę widzenia, odpowiednią wydolność wzrokową oraz bezpieczeństwo1. Oczywiście oba te aspekty powinny ze sobą współgrać, tak aby stworzyć zarówno stymulujące (pobudzające) warunki do pracy, jak i dobrą widoczność zadania wzrokowego. Jeżeli oświetlenie spełnia również aspekt energooszczędności, to można uznać, że w pomieszczeniu spełnione zostały podstawowe cele oświetleniowe.



Rodzaje oświetlenia awaryjnego i cele jego stosowania
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2017 str. 24-28

mgr inż. Andrzej Pawlak Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono wymagania dotyczące stosowania systemów oświetlenia awaryjnego zawarte w aktualnych przepisach prawnych, z uwzględnieniem zapisów znowelizowanej normy PN-EN 1838 z 25 listopada 2013 r. Dokonano interpretacji niektórych, niezbyt jednoznacznych, zapisów zawartych w normach przedmiotowych, a także omówiono rozbieżności pomiędzy wymaganiami zawartymi w różnych dokumentach prawnych. Zaprezentowano podział oświetlenia awaryjnego oraz omówiono cele, wymagania i przykładowe zastosowania poszczególnych rodzajów oświetlenia ewakuacyjnego: oświetlenia dróg ewakuacyjnych, strefy otwartej (zapobiegające panice) i oświetlenia strefy wysokiego ryzyka. Przedstawiono także ogólne zasady umieszczania opraw oświetlenia ewakuacyjnego.



Przegląd wybranych krajowych przepisów prawnych dotyczących oświetlenia awaryjnego
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 8/2017 str. 14-17

mgr inż. Andrzej Pawlak Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule zaprezentowano najważniejsze informacje zamieszczone w aktualnych ustawach, rozporządzeniach oraz polskie normy dotyczące instalacji oświetlenia awaryjnego. Przedstawiono  – zawarty w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury – wykaz pomieszczeń, w których należy stosować oświetlenie ewakuacyjne oraz wymagania techniczne, jakie mają spełniać te instalacje. Omówiono dwie ustawy oraz dwa rozporządzenia, z których wynika m.in. konieczność uzgadniania projektów instalacji oświetlenia ewakuacyjnego czy obowiązek uzyskania dopuszczenia do użytkowania opraw oświetlenia awaryjnego.

Na podstawie analizy norm określono podstawowe funkcje oświetlenia ewakuacyjnego, omówiono podział systemów oświetlenia awaryjnego oraz wymieniono grupę norm dotyczących symboli graficznych, barw i znaków bezpieczeństwa.



Ocena olśnienia na zewnętrznych stanowiskach pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 12/2016 str. 12-15

dr hab. inż. Agnieszka Wolska, prof. CIOP-PIB Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy dr hab. inż. Dariusz Sawicki, prof. PW Politechnika Warszawska, Instytut Elektrotechniki Teoretycznej i Systemów Informacyjno-Pomiarowych

Słaba widoczność spowodowana olśnieniem uznawana jest za jedną z pośrednich przyczyn wypadków przy pracy, w szczególności na zewnętrznych stanowiskach pracy, kiedy wykonuje się prace po zmierzchu. W celu poprawy warunków pracy wzrokowej i ograniczenia zagrożenia wypadkowego związanego z olśnieniem na zewnętrznych stanowiskach pracy konieczne jest dokonywanie odpowiedniej oceny olśnienia. W artykule przedstawiono opracowaną w CIOP-PIB  metodę oceny olśnienia polegającą na subiektywnej ocenie odczuwanego olśnienia przez pracowników oraz obiektywnym wyznaczeniu wskaźnika olśnienia GR na podstawie pomiaru rozkładu luminancji.



Przystosowanie oświetlenia elektrycznego środowiska pracy dla osób słabowidzących
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 2/2015 str. 23-27

mgr inż. Andrzej Pawlak Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono zagadnienia dotyczące przystosowania obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy znajdujących się zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków w zakresie oświetlenia elektrycznego dla osób słabowidzących. Polega ono na odpowiednim dobraniu parametrów oświetlenia, takich jak: natężenie i równomierność oświetlenia, wskaźnik oddawania barw, barwa światła (temperatura barwowa), olśnienie, a także migotanie, tętnienie światła oraz efekt stroboskopowy w zależności od rodzaju niepełnosprawności wzroku. Ze względu na brak w aktualnych normach oświetleniowych szczegółowych wymagań dotyczących powyższych parametrów, zaproponowano zalecenia oraz rozwiązania techniczne mające na celu poprawę warunków pracy osób słabowidzących. Szczególną uwagę zwrócono na konstrukcję i parametry techniczne opraw oświetlenia miejscowego. Przedstawiono także zagadnienia dotyczące oświetlenia elektrycznego kabin dźwigów osobowych. Zaprezentowano również przykłady udogodnień poprawiających jakość oświetlenia w pomieszczeniach i na stanowiskach pracy dla tej grupy osób.



Jak zmienia się olśnienie przykre przy różnym położeniu oka obserwatora?
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 7/2012 str. 22-26

Dr Inż. Agnieszka Wolska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Olśnienie przykre jest jednym z parametrów oświetlenia, który nie jest oceniany w sposób obiektywny – pomiarowy na stanowiskach pracy. Jego ocena dokonywana jest dotychczas wyłącznie podczas projektowania oświetlenia wnętrz. Miarą oceny ograniczenia olśnienia jest ujednolicony wskaźnik oceny olśnienia (UGR), którego wartość dla charakterystycznych punktów w pomieszczeniu wyznaczana jest obliczeniowo i porównywana z wymaganiami PN-EN 12464-1 [1]. W artykule przedstawiono jak zmienia się wartość UGR odzwierciedlająca wielkość olśnienia przykrego przy różnym położeniu obserwatora względem źródła olśnienia na przykładzie pomieszczenia biurowego oraz praktyczne wnioski dla użytkowników.



System oświetlenia stanowisk pracy z komputerem dla osób niedowidzących
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 6/2011 str. 11-14

Mgr Inż. Andrzej Pawlak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono przykładowe oprawy oświetlenia miejscowego przeznaczone do oświetlania stanowisk pracy osób o umiarkowanym stopniu upośledzeniu widzenia. Na podstawie analizy cech użytkowych tych opraw zaproponowano system oświetlenia składający się z opraw oświetlenia ogólnego i oprawy oświetlenia miejscowego. W obu tych oprawach jest możliwa regulacja poziomu natężenia oświetlenia oraz temperatury barwowej.


Przyszłość oświetlenia elektrycznego - poprawa efektywności energetycznej
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 3/2009 str. 18-21

Mgr Inż. Andrzej Pawlak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono główne aspekty możliwości oszczędzania energii elektrycznej, zużywanej na cele oświetleniowe, w kontekście konferencji pt. "Zwiększanie efektywności energetycznej w oświetleniu - czas na zmiany". Głównym tematem jest przekształcanie rynku oświetleniowego w kierunku zwiększania efektywności wykorzystania energii na cele oświetleniowe. Na przykładzie sektora gospodarstw domowych oraz sektora publicznego przedstawiono istniejące bariery oraz możliwe rozwiązania. Omówiono również główne aspekty możliwości oszczędności energii elektrycznej w branży oświetleniowej.


Nowy sposób oświetlenia stanowisk pracy z przedmiotami połyskliwymi
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2005 str. 17-19

Mgr Inż. Andrzej Pawlak Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Dr Inż. Krzysztof Zaremba Politechnika Białostocka Katedra Promieniowania Optycznego

Z przedmiotami połyskliwymi spotykamy się na co dzień. Elementy połyskliwe występują także na stanowiskach pracy. Prawidłowe oświetlenie takich stanowisk jest bardzo trudne, ze względu na występowanie olśnienia odbiciowego. W artykule przedstawiono rezultaty pracy badawczej mającej na celu opracowanie takiego systemu oświetleniowego, który wyeliminowałby to zjawisko oraz wyniki z weryfikacji tego systemu na rzeczywistym stanowisku ręcznego montażu rastrów.


Oświetlenie a wypadki przy pracy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 9/2003 str. 13-15

Dr Inż. Agnieszka Wolska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

"Według danych statystycznych niedostateczne oúwietlenie jest w Polsce jednym z częstszych zagrożeń występujących na stanowiskach pracy i z każdym rokiem wzrasta o około 10%. Jednak w praktyce oświetlenie jest pomijane jako czynnik ryzyka oraz wypadków przy pracy. Analiza opisów wypadków przy pracy, których pośrednią przyczyną było niewłaściwe oświetlenie umożliwiła stworzenie czterech różnych modeli drzew zdarzeń i błędów. Wyniki badań wskazują, że oświetlenie powinno być uwzględnianie jako ważny czynnik przy analizie wypadków przy pracy."


Oświetlenie na placach budowy
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 10/1999 str. 6-10

Prof. Dr Hab. Inż. Władysław Dybczyński Politechnika Białostocka

Oświetlenie terenu budowy oraz poszczególnych, a zwłaszcza niestacjonarnych, stanowisk pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownicy mogli swobodnie poruszać się po całym obszarze oraz widzieć wyraźnie przedmioty pracy wzrokowej podczas wykonywania określonych czynności. Oświetlenie terenów budowy wiąże się z następującymi rodzajami oświetlenia: - oświetleniem ogólnym - równomierne oświetlenie obszaru bez uwzględnienia szczególnych wymagań dotyczących oświetlenia niektórych jego części; - oświetleniem miejscowym - oświetlenie przedmiotu pracy wzrokowej z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych (doświetlenie stanowiska obsługi np. z pilarką tarczową, betoniarką oraz przy wykonywaniu różnego rodzaju czynności wykończeniowych itp.). Wybór odpowiedniego rodzaju oświetlenia zależy od wymaganego poziomu natężenia oświetlenia oraz od wielkości pola powierzchni oświetlanej. Im większa powierzchnia powinna być w miarę równomiernie oświetlona, tym bardziej wskazane byłoby oświetlenie ogólne. Natomiast przy oświetlaniu małej powierzchni pracy wystarczające jest oświetlenie miejscowe, czyli oświetlenie tej powierzchni odpowiednio dobraną oprawą lub oprawami oświetleniowymi. Podczas prac pomocniczych i wykończeniowych wykonywanych na zewnątrz, w wielu przypadkach może wystarczyć doświetlenie miejscowe. (...)


Zdolność widzenia a oświetlenie
"Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka" 1/1999 str. 11-14

Dr Inż. Agnieszka Wolska Centralny Instytut Ochrony Pracy

Wiele przeprowadzonych badań wykazało, że wraz ze wzrostem kontrastu szczegółu zadania wzrokowego do jego tła wzrasta dokładność spostrzegania (w %), określana jako stosunek liczby szczegółów spostrzeżonych do liczby prezentowanych szczegółów wzrokowych. Kontrast, przy którym dokładność spostrzegania wynosi 50% nazywa się kontrastem granicznym. Jego wartość zależy od czasu przeznaczonego na obserwacje danego szczegółu, wielkości i kształtu szczegółu, luminancji otoczenia oraz właściwości osobniczych danego człowieka. (...)