Metoda dokładna określania widoczności otoczenia przez operatora podnośnikowego wózka jezdniowego czołowego, wynikającej z wymiarów przewożonego ładunku, z uwzględnieniem wymiarów strefy braku widoczności (strefy martwej)

W metodzie tej strefę braku widoczności (strefę martwą) wyznacza się komputerowo z zastosowaniem programu komputerowego, np.  AutoCAD oraz Inventor firmy Autodesk. Dlatego metoda ta jest przeznaczona dla tych zainteresowanych, którzy mają odpowiedni sprzęt i oprogramowanie komputerowe i są w stanie swobodnie korzystać z tego oprogramowania.  Przewiduje się, że będzie stosowana przez projektantów układów komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i zakładach produkcyjnych eksploatujących podnośnikowe wózki jezdniowe czołowe.

W metodzie tej, z zastosowaniem wyników odpowiednich pomiarów antropometrycznych uraz wyżej wymienionego oprogramowania,  opracowuje się uproszczony model wózka z operatorem i ładunkiem na takim poziomie szczegółowości, aby była możliwość określenia, zgodnie z zasadami geometrii wykreślnej, głównych wymiarów strefy braku widoczności (strefy martwej) związanej z przewożonym ładunkiem w gotowości wózka do jazdy. Ilustrując pierwszy etap tej metody, na rys. 1 przedstawiono uproszczony model wózka w rzucie bocznym w przypadku tych wózków, w których oś obrotu masztu pokrywa się z osią kół przednich, z operatorem i ładunkiem, oraz wielkości z pomiarów i z danych technicznych

Rys. 1. Wymiary niezbędne do wyznaczenia strefy braku widoczności (strefy martwej) w położeniu wyjściowym podnośnikowego wózka jezdniowego czołowego

dotyczących wózka, stosowane do opracowania uproszczonego modelu danego wózka, a mianowicie:

1. A -  wysokość oczna operatora, w pozycji  gotowości do jazdy;  
   
   wysokość tę należy określić zgodnie z zasadami zawartymi w PN-EN ISO 7250:2005 p. 4.2.2  [4], z niepewnością wynoszącą ± 0,001 m, z wykorzystaniem antropometru.

1. W - odległość od oczu operatora, w pozycji gotowości do jazdy, do płaszczyzny oporowej ładunku w warunkach, gdy płaszczyzna ta jest pionowa;
   
   wymiar W  należy mierzyć z niepewnością pomiaru wynoszącą ± 0,003 m; wymiar W można zmierzyć z  zastosowaniem dalmierza laserowego (patrz rysunek 2) i  liniału z podziałką związanego z płaszczyzną oporową ładunku ustawioną pionowo. Wielkość wgłębienia oczu należy szacować z uwzględnieniem wielkości wgłębienia nosowego w stosunku do powierzchni oporowej dalmierza. Podczas pomiaru należy stosować oparcie dla głowy operatora. Pomiar wymiaru W wykonać na wysokości  zmierzonej wartości  A.

Rys. 2. Ilustracja stosowania dalmierza laserowego
do pomiaru odległości W

1. hpo - wysokość położenia osi obrotu PO płaszczyzny oporowej ładunku względem podłoża;
   
   wysokość hpo  należy wziąć z danych producenta podnośnikowego wózka jezdniowego czołowego lub zmierzyć za pomocą uniwersalnych przyrządów pomiarowych (np. wysokościomierza, suwmiarki) z niepewności a wynoszącą ± 0,001 m;

1. apo - odległość położenia osi obrotu PO płaszczyzny oporowej ładunku od tej płaszczyzny;
   
   odległość apo położenia osi obrotu PO płaszczyzny oporowej ładunku od tej płaszczyznynależy wziąć z danych producenta podnośnikowego wózka jezdniowego czołowego lub zmierzyć za pomocą uniwersalnych przyrządów pomiarowych (np. wysokościomierza, suwmiarki) z niepewności a wynoszącą ± 0,001 m;

1. H i G - wysokość i głębokość ładunku;
   
   wysokość H i głębokość G ładunku należy wziąć z dokumentacji użytkownika wózka lub zmierzyć np. przymiarem liniowym zwijanym z niepewnością pomiaru wynoszącą ± 0,006 m.

Na rysunku 3  przedstawiono w rzucie bocznym, uproszczony model wózka z rysunku 2, w kolejnym etapie metody.

Rys. 3. Uproszczony model wózka w stanie gotowości do jazdy, po pochyleniu masztu o kąt α i podniesieniu ładunku na wysokość C względem podłoża

Na rysunku 3  zaznaczono także wielkości niezbędne do opracowania uproszczonego modelu wózka w tym etapie, a mianowicie:
1) α - kąt  pochylenia masztu;
      kąt ten wynika z dokumentacji technicznej danego podnośnikowego wózka jezdniowego czołowego oraz z praktyki  stosowanej przez użytkownika danego wózka;
2) C- wysokość podniesienia ładunku względem podłoża;
zwykle jest zawarty w granicach od 0,2 m do 0,3 m, a zależy od płaskości podłoża, po którym porusza się wózek; należy zastosować wartość stosowaną w danych warunkach.

Do narysowania wyżej omówionego uproszczonego modelu wózka w rzucie z góry niezbędne są dane dotyczące szerokości wózka i ładunku oraz położenia pionowej płaszczyzny symetrii fotela operatora względem krawędzi wózka – jak to uwidoczniono przykładowo na rysunku 4. Dane te można otrzymać albo z danych technicznych producenta wózka, albo z pomiarów. Można przyjąć, że punkt środkowy między oczami operatora wózka w stanie gotowości do jazdy znajduje się w płaszczyźnie symetrii fotela.

Rys. 4. Widok uproszczonego modelu wózka w rzucie z góry

Po opracowaniu uproszczonego modelu podnośnikowego wózka jezdniowego, z zastosowaniem zasad geometrii wykreślnej,  można wyznaczyć,  przedstawioną na rysunku 5, strefę braku widoczności (strefę martwą) wynikającą z ładunku umieszczonego na wózku, jej główne wymiary oraz kąty widzenia ładunków w płaszczyźnie poziomej.

Rys. 5.Widok strefy braku widoczności (strefy martwej),  wynikającej
z obecności przewożonego ładunku, oraz jej głównych wymiarów

Niepewność określenia głównych wymiarów dotyczących strefy martwej wynosi  ±  8 % wartości mierzonej. Niepewność określenia kątów α i ß widzenia ładunku przez operatora wynosi  ± 2 °.

W metodzie tej można określić nie tylko zaznaczone na rysunku 5 wymiary strefy braku widoczności (strefy martwej), ale określić tę strefę jeszcze szczegółowiej, np. w obszarze z boku ładunku, jak to zilustrowano na rysunku 6 poniżej. Na rysunku  6 zilustrowano schematycznie postępowanie w celu określenia wysokości Y(0,2) strefy braku widoczności dla operatora podnośnikowego wózka jezdniowego na wysokości najbardziej wysuniętej do przodu krawędzi ładunku - w odległości bocznej 0,2 m od ładunku; można także określić np. odległość boczną  Xb od ładunku, w której wysokość strefy braku widoczności (strefy martwej) już równa się zeru – w położeniu najbardziej wysuniętej do przodu krawędzi ładunku. Dla zachowania przejrzystości na rysunku 6 bocznym nie zaznaczono strefy braku widoczności (strefy martwej).

Rys. 6. Określanie wybranych wymiarów strefy braku widoczności (strefy martwej) z boku ładunku

Wyniki określenia wymiarów dotyczących strefy braku widoczności można przedstawić w EXCELU w postaci np. tablicy 1, co ułatwia, w miarę potrzeby,  ich analizę i przedstawienie graficzne.

Istotne wymagania dotyczące długości L5 lub L6 są podane w rozdziale pt. "Wymagania dotyczące strefy braku widoczności", zaś wymagania krytyczne w aspekcie zachowania bezpieczeństwa, a dotyczące B₁ – podano poniżej.

Na podstawie analizy otrzymanych wyników można określić np. ładunki nadające się do przewożenia danym wózkiem z zachowaniem bezpieczeństwa.