Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne Wartości medialnych dawek śmiertelnych (LD50) DEHA dla kilku gatunków zwierząt laboratoryjnych. Dane literaturowe dotyczące toksyczności ostrej i przewlekłej wskazują, że narządem docelowego działania DEHA u zwierząt jest wątroba, a krytycznym objawem działania związku jest rozrost (proliferacja) peroksysomów w hepatocytach. - działanie uczulające Działanie uczulające substancji oceniano w teście Draize’a. Świnkom morskim podano 10 iniekcji śródskórnych i po 2 tygodniach wywoływano reakcję uczuleniową. Nie stwierdzono działania uczulającego związku. - toksyczność dawki powtórzonej Długookresowe narażenie zwierząt doświadczalnych na DEHA powodowało u szczurów i myszy zmiany w obrębie wątroby - proliferację peroksysomów w hepatocytach. Wyniki badań pochodzą głównie z eksperymentów, w których związek podawano zwierzętom z paszą. - działanie mutagenne DEHA nie wykazywał działania genotoksycznego w wielu układach eksperymentalnych. Nie wykazano aktywności mutagennej DEHA w testach mutacji powrotnych przeprowadzonych na szczepach S. typhimurium TA1535, TA1537, TA1538, TA98, TA100 zarówno bez, jak i z aktywacją metaboliczną oraz u Saccharomyces cerevisiae (Simmon i wsp. 1977, cyt., za IARC, 2000). Nie wykazano również działania mutagennego w testach pośredniego gospodarza (szczur) wobec S. typhimurium TA100, TA1535, TA1537, TA1538 oraz TA98. Nie wykazano aktywności mutagennej w teście Mutatox na Photobacterium phosphoreum. DEHA nie indukował recesywnych mutacji letalnych związanych z płcią u Drosphila melanogaster. Negatywne wyniki uzyskano też w teście mutacji genowych na komórkach chłoniaka myszy L5178Y w genach kodujących kinazę tymidyny (Tk) bez aktywacji metabolicznej. DEHA nie powodował wymian chromatyd siostrzanych, ani aberracji chromosomowych, jak również dawał ujemne wyniki w teście mikrojądrowym na hepatocytach szczura w hodowli pierwotnej. Ujemne wyniki uzyskano również w teście mikrojądrowym na komórkach szpiku kostnego myszy. Nie wykazano zdolności DEHA do tworzenia wiązań kowalencyjnych z DNA wątroby myszy. DEHA powodował zwiększenie częstości występowania dominujących mutacji letalnych po jednorazowym, dootrzewnowym podaniu myszom ICR związku w dawce 9220 mg/kg m.c. - działanie rakotwórcze DEHA powodował występowanie pierwotnych raków wątroby u myszy, nie powodował jednak wzrostu częstości występowania zmian nowotworowych u szczurów. W 2000 r. eksperci IARC na podstawie istniejących danych toksykologicznych, biorąc pod uwagę przypuszczalny mechanizm działania DEHA zaliczyli związek do grupy 3 argumentując to brakiem wystarczających dowodów rakotwórczego działania związku u ludzi i zwierząt doświadczalnych. Nowotwory wykryte u zwierząt doświadczalnych (myszy) powstają, bowiem na drodze nie-genotoksycznego mechanizmu i są następstwem proliferacji peroksysomów w wątrobie i wzrostu zawartości aktywnych form tlenu w hepatocytach. Wg ekspertów IARC wyniki badań dotyczące molekularnych podstaw proliferacji peroksysomów wskazują, że ludzkie hepatocyty mogą być oporne na indukcję proliferacji peroksysomów odpowiadającą za powstawanie procesu nowotworowego u gryzoni. - szkodliwe działanie na rozrodczość W badaniach na szczurach DEHA wykazywał działanie embriotoksyczne, fetotoksyczne i teratogenne. Nie obserwowano działania gonadotoksycznego oraz wpływu DEHA na rozrodczość zwierząt.
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: słabo drażniące
Drogi wchłaniania: drogi oddechowe, skóra, przewód pokarmowy.
Objawy zatrucia ostrego: W wysokich stężeniach wywołuje łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek, kaszel; może wystąpić duszność, skurcz oskrzeli.
Skażenie skóry wywołuje miejscowe zaczerwienienie.
Skażenie oczu wywołuje ból, łzawienie.
Drogą pokarmową wywołuje mdłości, wymioty, ból brzucha, biegunkę.
Objawy zatrucia przewlekłego: działanie drażniące na oczy, objawiające się zaczerwieniem i łzawieniem oczu. |